NAM HOA KINH - Trang 136

Ai Đài Đà hình thù xấu xa, không nói gì cả mà thiên hạ đều quên cái xấu xí
của hình thù, đủ thấy rằng Đức mà đủ nơi trong thì người sẽ hợp với mọi
người, đâu đợi cần phải nhiều lời mới cảm hóa.
***
3. Điểm thứ ba của thuyết "bất ngôn chi giáo" là căn cứ vào lý tự nhiên.
Thiên Biền Mẫu giải rất rõ về điều nầy: "Thiên hạ có vật thường tự nhiên
như vậy! Có vật tự nhiên cong, đâu cần phải dùng đến câu móc! Có vật tự
nhiên ngay, đâu cần phải dùng đến dây mực! Có vật tự nhiên tròn, đâu cần
phải dùng đến cái khuynh! Có vật tự nhiên vuông, đâu cần phải dùng đến
thước nách! Vạn vật tự nhiên chằng chịt dính líu nhau, đâu cần phải dùng
đến keo sơn. Vạn vật sống, đâu cần gì phải biết vì cớ gì mà sống; đặng,
cũng không cần biết vì sao mà đặng. Nguyên lý của cái sống và cái đặng
kia là việc cố hữu, xưa nay không hai. Nó là cái luật bất di bất dịch. Vậy
thì, vì cớ gì lại đòi đem những thứ "nhân, nghĩa, lễ, nhạc" những sợi dây
nhơn tạo để mà trói buộc thiên hạ, khiến cho thiên hạ lầm lạc!"
Đó gọi là lẽ thường nhiên, tức là lẽ tự nhiên. Tự nhiên là cái lẽ phải như
vậy, vì nó phải như vậy, không vậy không đặng. [xxv]Đã nhận theo lẽ tự
nhiên, thì hãy để cho vạn vật tự nhiên sống theo cái sống của nó, cần gì
phải dùng đến lời nói mà làm chi?
---------------------------------------------------
Với nhãn quang Nhị nguyên, thì ngay trong thân thể của ta sẽ thấy các tạng
phủ như là nghịch với nhau cả (như nước Sở nước Việt cách biệt nhau vậy).
[ii] Tức là quên mất cả thanh sắc thị phi, mỹ ác…
[iii] (đức chi hòa), tức là "hòa" của đạo và đức, tức là chỗ mà Lão Tử gọi
"thượng đức bất đức" cái đức siêu việt của đạo gồm nắm cả thị phi, thiện
ác…
[iv] Cái "biết" đây, là ám chỉ "chân trí" (cái biết thật).
[v] Tầm thường: tức là cái tâm thường- trụ, bất biến đồng với Đạo thường
nơi mình. Chữ "tâm" trước, là ám chỉ cái tâm bất thường, còn vọng động
của mình.
[vi] Chữ "tối" ở đây có nghĩa là "tụ": hợp lại, tựu lại. í nói, tại sao chúng
nhân lại tựu về theo ông ta (Vương đài).