khẩn hoang từng lập rẫy, lập làng. Số người đến đây mỗi ngày một tăng, từ đó
dân địa phương quen miệng nên gọi là quán Bà Công, hay Gò Bà Công. Rồi lâu
ngày dân đã bỏ chữ bà đi mà gọi tắt là Gò Công. Và danh từ địa phương Gò
Công đã tồn tại từ đó đến nay.
Đất Gò Công từ ngàn xưa đã sản sinh ra những nhân tài như Phạm Đăng Hưng,
như Trương Công Định chống Pháp thời vua Tự Đức, khi tại thế được vua Tự
Đức phong Đại Nam Bình Tây Đại tướng quân Trương Công Định. Những dòng
chữ này đã được khắc trên bia mộ của Công Định tại Gò Công.
Khi thực dân Pháp thống trị đất Nam bộ, họ đã bầm nát hàng chữ trên và còn
phạt vạ bà Trần Thị Sanh, là người quả phụ của Trương Công Định 10 ngàn
đồng vì người Pháp nêu lý do Trương Công Định tạo ra cuộc phiến loạn chống
người Pháp.
Đến đời vua Bảo Đại đã phong tước Trương Công Định là: “Đại Nam, Phấn
dõng Đại tướng quân truy tặng Ngũ Quân quận công”, cho phép tu sửa lại phần
mộ họ Trương trang trọng hơn trước, và năm 1955, ông Nguyễn Huỳnh Mai
phụng đề hai câu đối liễn ở mộ bia như sau:
Mặt trước: “Trương chí quật cường, võ liệt nêu cao đất Việt - Định tâm kháng
chiến, văn mờ chói rạng trời Nam.”
Mặt sau: “Huyện Tân Hòa, khẳng khái Cần Vương, tờ chiếu ngọc - Làng Gia
Thuận, thung dung tựu nghĩa, chiếc gươm vàng”.
Hàng năm, cứ vào ngày 18 tháng 7 Âm lịch có nhiều người tới thắp nhang viếng
mộ họ Trương.
Tại Gò Công còn có đền thờ Võ Quốc Công tức Võ Tánh. Miếu nay đặt tại Gò
Tre, nơi Võ Tánh dựng cờ tụ nghĩa chiêu tập quân lính giúp Nguyễn Ánh đánh
quân Tây Sơn. Sau đó Võ Tánh ra Bình Định để tiếp tục giúp nhà Nguyễn đánh
quân Tây Sơn và Võ Tánh đã tạ thế tại đây.
Nơi nguyên quán Võ Tánh là Gò Công, ấp Gò Tre có hai câu đối ghi công ơn họ
Võ như sau:
“Khổng Tước kỳ, khẳng khái Cần vương, tam hùng thủ liệt.
Bàn Sà địa, thung dung tựu nghĩa, nhứt biến Trung hưng”.
Đi theo Võ Tánh để phò vua Nhà Nguyễn còn có ông Nguyễn Văn Hiểu. Ông là
một người có tài, có đức, cương trực, và liêm khiết, đã có công lớn đối với vua
