“Phải duyên hương lửa cùng nhau,
Xe dê lọ rắc lá dâu mới vào.”
Vậy vua Gia Long có bao nhiêu vợ? Và bao nhiêu con?
Theo chính sử viết, vua Gia Long có 3 bà vợ được gọi là đệ nhất phi, đệ nhị phi,
đệ tam phi. Ngoài 3 bà phi này còn có 6 bà phi nữa nhưng không thấy tư liệu
nào nhắc đến.
Ba bà phi chính thức được xếp thứ tự như sau:
Bà Quế phi ( Đệ nhất phi ) tên là Tống Thị Lan, tức Thừa Thiên Cao Hoàng hậu,
con ông Chưởng dinh Tống Phước Khuông, người huyện Tông Sơn, Thanh Hóa
- đã vào Nam theo Chúa Nguyễn Phúc Chu để chống nhà Tây Sơn. Bà họ Tống,
sinh được ba người con là Nguyễn Phúc Cảnh ( tức Hoàng tử Cảnh ), người thứ
nhì là Nguyễn Phúc Hy, tạ thế 1801, người thứ ba là Nguyễn Phúc Tuấn, đã tạ
thế trước Cảnh và Hy. Chỉ có Nguyễn Phúc Cảnh được gọi là Hoàng tử. Năm 4
tuổi Cảnh được Gia Long cho theo Giám mục Bá Đa Lộc sang Pháp để cầu viện
nước Pháp giúp khí giới và quân đội đánh nhà Tây Sơn. Theo một số tư liệu thì
Hoàng tử Cảnh và hai em trai đã được Giám mục Bá Đa Lộc khuyên rửa tội
theo đạo Công giáo, Hoàng tử Cảnh ở Pháp một năm rồi trở về.
Hoàng tử Cảnh có vợ là Tống Thị Quyên, sanh được hai con trai. Người thứ
nhất là Nguyễn Phúc Mỹ Đường, cũng có tên là Đán - Hoàng Tôn Đán được
phong tước Ứng hòa công. Người con thứ hai, là Nguyễn Phúc Mỹ Thụy ( còn
có tên là Mỹ Hòa ) hay Kính, được phong tước Thái Định công. Năm 1824,
không biết phạm tội gì, Mỹ Đường bị lột hết tước, phải nộp ấn thư, rồi bị giáng
xuống làm thứ dân. Mỹ Đường có một người con là Nguyễn Phúc Lê Chung,
sau được vua Tự Đức phong Cảnh Hòa Quận công.
Sau này người ta đọc được bài phiên hệ thi : Mỹ-Duệ-Tăng-Cường-Tráng, Liên-
Huy-Phát-Bôi-Hương... Những con cháu của Hoàng tử Cảnh sau này, năm đời
còn lại là ông Nguyễn Phúc Hồng Dân ( 1882 - 1951 ), là cháu năm đời của
Hoàng tử Cảnh. Đã mang tước Kỳ ngoại hầu Cường Để. Ông Cường Để trốn
sang Nhật Bản lập Việt Nam Quang Phục Hội do ông làm Hội chủ để chống
