NAM PHƯƠNG HOÀNG HẬU CUỐI CÙNG TRIỀU NGUYỄN - LÝ NHÂN - Trang 76

này trang bị điện lực để Hoàng thượng khỏi cảnh thắp đèn dầu, thêm giữ được
thể thống nhà vua, chớ không chịu lép vế đại như hàng tiểu chư hầu như ông
Thái tử kia thì hèn quá.
“Thế là phải làm đêm làm ngày, dựng cột đá và gắn dây cáp đem điện lên nhà
ông tỷ phủ Lê Phát An, không tốn một xu trả cho hãng đèn. Một đắc thắng theo
kiểu trong Tam quốc, Khổng Minh mượn tên giúp Ngô chống Ngụy.
“Và cái ngày kiết nhựt” tiếp kiến Hoàng thượng” đã đến: 20-11-1942. Ăn quen
theo thói trước, các quan viên và mạng phụ Pháp tề tựu đông đủ tại mặt tiền
dinh Thống đốc (dinh Gia Long), để ý như tiên lễ sẽ bắt tay (ngang hàng) vừa tạ
cũng như đã bắt tay mấy tháng trước đây, vị thái tử nọ. Trong chương trình ghi
là đúng ngọ đãi tiệc ra mắt vua Nam.
“Tôi làm việc trong tòa dinh này, và trông mau tới ngọ, hết giờ làm việc, còi
điện nhà dây thép chánh vừa hú, là tôi thu xếp giấy má và ra chực nơi dưới gốc
đa quen thuộc, để phen này coi lén “long nhan đức Hoàng thượng”.
“Tôi thấy đủ mặt, các bà đầm vợ công chức cao cấp Pháp đứng theo một bên, bà
tay cầm quạt quạt phạch phạch, bà che dù như sợ nắng ăn da, bà hỉnh mũi” tay
đây là mạng phụ triều đình”, bà bên Pháp vừa qua chưa quen thói thuộc địa, vẫn
dễ thường như người dân thành phố văn minh, dĩ hà nhứt thể, ở đâu cũng là tự
do (liberte) bình đẳng (egalite), bác ái (fraternite).
“Đúng ngọ, chiếc xe Delage C.20 có hai tài xế mặc sắc phục ngồi trước, đưa
Hoàng thượng từ Hành Thông Tây đến. Xe ngừng, nhạc trổi quốc thiều y như
lần trước rước Tân vương Thái tử. Trước tấu quốc thiều Pháp La Marseillaise,
tiếp theo đổi lại thay vì quốc thiều Miên là bản quốc thiều của triều đình Huế.
Chiếc xe Delage bóng loáng, một người cao lớn dình giàng (ông cao 1m80)
đứng giữa xe tay đỡ lên ngang trán chào theo điều nhà binh Tây phương, mình
vận một bộ y phục trắng hết sức đúng thời trang, trán rộng mũi cao, cặp mắt có
điện, và toàn thân chiếu ra một nghi biểu khác phàm. Tiếng nhạc chót vừa dứt,
người tài xế phụ y như cái máy, chạy xuống khép nép mở cửa xe. Ông bước
xuống. Các bà đầm chạy lại, miệng người nào người nấy như hoa nở, hí hửng
toan bắt tay vua. Vua làm như không thấy, ngực ông đã cao, ông ểnh càng cao
thêm, mặt chăm chỉ ngó ngây, chơn ông cứ bước vội bước. Khiếp quá, các bà
mạng phụ lật đật cúi đầu, và quên hết lời dặn dò của các đấng phu quân, đã khép
nép tay nắm vạt áo dài trào (phần nhiều mặc bun-rền) đầu cúi mọp trước đức