5
II. (PHẦN 02): MỘT NGÀNH "KHOA HỌC THUỐC LÁ" MỚI
"As much as 90 percent of the published medical information that doctors rely on is
flawed." (John Ioannidis, adapted from "Lies, Damned Lies and Medical Science").
Có lẽ ít người tại Việt Nam biết về "tobacco science", hay "khoa học thuốc lá". Hiện nay,
gần như tất cả các nước trên thế giới, tất nhiên cả Việt Nam, cấm quảng cáo thuốc lá trên
các phương tiện truyền thông đại chúng như tivi, báo chí, internet v.v. Tôi là người hút
thuốc, và khi tôi đang ngồi viết những dòng này thì trước mặt tôi là một bao thuốc lá có
dòng chữ "hút thuốc dẫn đến cái chết từ từ và đau đớn." Dĩ nhiên, tôi ý thức được cái độc
hại của hút thuốc. Và tất cả quý vị đang đọc bài này đều ý thức được mức độ độc hại của
thuốc lá, dẫn đến ung thư phổi chẳng hạn.
Nhưng tại Mỹ, vào thập niên 1950, là một bức tranh rất khác! Các hãng thuốc lá tại Mỹ ở
thời điểm đó dùng rất nhiều hình ảnh khác nhau để quảng cáo dày đặc trên báo chí. Trong
đó có hai mẫu người được dùng với chủ đích rất rõ ràng là truyền đi thông điệp "thuốc lá
ABC của hãng chúng tôi không có hại cho sức khỏe"! Hai mẫu người đó là ai? Thật hài
hước, đó chính là hình ảnh của bác sĩ và trẻ em!
Quý vị chỉ cần coi nội dung các quảng cáo thuốc lá tại Mỹ trong thập niên 1950 qua hình
ảnh tôi đính kèm trong bài này, quý vị sẽ hình dung ngay lập tức vấn đề. Rất dễ hiểu, bằng
chiến thuật dùng hình ảnh và lời nói của bác sĩ, các hãng thuốc lá muốn lừa bịp người dùng
bằng lối nghĩ "bác sĩ mà còn hút thuốc lá thì nó quả thật vô hại cho sức khỏe"! Bằng trò bịp
bợp dùng hình ảnh trẻ em, các hãng thuốc lá muốn mị dân bằng lối nghĩ "đến trẻ em mà
còn trông khỏe mạnh tươi tắn với thuốc lá thì quả thật nó vô hại cho tất cả mọi người"!
Thậm chí, ông già Nô-en cũng được trưng dụng để quảng cáo thuốc lá!
Sau đây tôi lược dịch vài mẩu quảng cáo nêu trên sang Việt ngữ. Xin xem hình kèm theo
bài viết.
• Nhiều bác sĩ hút thuốc Camel hơn bất kì loại thuốc lá nào khác. (Kèm theo hình ảnh một
bác sĩ cùng với một bà mẹ và một trẻ em.)
• Bố ơi! Bố luôn luôn nhận được điều tốt nhất với...thuốc lá Malboro. (Kèm theo hình ảnh
một em bé sơ sinh.)
• Hỡi các bà mẹ đáng tự hào! Cho phép chúng tôi xin lỗi quý vị khi chúng tôi cũng thấy
quá tự hào y như một người mới làm cha mẹ. Hãng thuốc lá Philips Morris, là Philips
Morris của ngày nay, đang làm mọi người hút thuốc khắp nơi vui thích. (Kèm theo hình
ảnh một bà mẹ ôm một em bé sơ sinh.)
KHOA HỌC THUỐC LÁ!
