CHƯƠNG XVII
VỀ MỘT VÀI SUỐI NGUỒN THI CA Ở CÁC QUỐC GIA
DÂN CHỦ
Chữ “thi ca” đã được gán cho vô khối biểu nghĩa khác nhau. Sẽ làm mệt
đầu óc bạn đọc nếu định đi tìm xem trong đó biểu nghĩa nào ta nên chọn; tôi
muốn nói luôn ra cái biểu nghĩa tôi đã chọn rồi.
Theo ý tôi, thi ca là sự tìm kiếm và biểu đạt điều gì mang tính chất lí
tưởng.
Ai đó, bằng cách cắt ra một khúc của sự hiện tồn, rồi thêm vào bức tranh
đó những nét tưởng tượng kết hợp với những hoàn cảnh thực nhất định,
nhưng sự tụ hội đó lại không bắt gặp y hệt trong đời thực, rồi thêm thắt vào,
rồi phóng đại cái tự nhiên ra, kẻ đó đúng là một anh làm thơ. Như vậy, thi ca
không có mục đích biểu đạt cái thực, mà nó trang trí cho cái thực, và nó đem
lại cho tinh thần con người một hình ảnh cao hơn cái thực.
Tôi hình dung những câu thơ như là cái đẹp lí tưởng của ngôn ngữ, và
theo ý nghĩa đó chúng sẽ cực kì mang chất thơ nhưng chỉ riêng các câu thơ
thôi thì lại chưa tạo thành thi ca. Tôi muốn kiếm tìm xem, trong những hành
động, tình cảm và tư tưởng của những người dân chủ, liệu từ trong đó ta có
bắt gặp nổi không một vài ba điều giúp ta tưởng tượng được về cái lí tưởng,
và vì thế mà ta phải coi đó là những nguồn suối tự nhiên của thi ca.
Trước hết ta cần thừa nhận rằng, sự thích thú cái lí tưởng, và niềm vui thú
thấy cái lí tưởng được khắc hoạ ra, thì không ở đâu lại mãnh liệt và phổ biến
trong những người dân chủ như là ở trong lòng một nền quý tộc trị.
Ở những quốc gia quý tộc trị, có đôi khi thân xác con người thì hành động
như là không có gì điều khiển cả, trong lúc đó tâm hồn con người ngập chìm
