CHƯƠNG XIII
VÌ SAO ĐƯỢC SỐNG GIỮA SỰ SUNG TÚC RỒI MÀ
NGƯỜI MĨ VẪN LO ÂU ĐẾN THẾ
Đôi khi tại châu Âu, lọt thỏm vào giữa mấy làng mạc xa xôi hẻo lánh, ta
vẫn còn bắt gặp những khu dân cư tưởng đâu như bị bỏ quên giữa cảnh ồn
ào sôi sục khắp nơi, và mấy khu quần cư đó tưởng đâu như bất động trong
khi khắp xung quanh họ mọi thứ đều chuyển động. Phần lớn các nhóm cư
dân đó đều dốt nát và sống rất khốn khổ; họ chẳng hề tham gia vào mọi công
việc chính quyền, và lắm khi các chính quyền còn áp bức họ. Thế mà, ta vẫn
thấy họ có gương mặt yên tĩnh, và họ thường tỏ ra có một khí sắc vui vẻ.
Ở Mĩ thì tôi được thấy những con người tự do nhất hạng và thông minh
nhất hạng được đặt vào trong hoàn cảnh may mắn nhất hạng trên đời này.
Thế mà tôi cảm thấy hình như luôn luôn có một thứ gì như bóng mây che
mờ nét mặt họ. Tôi thấy họ lúc nào cũng nghiêm trang, hầu như là họ âu sầu
buồn bã ngay cả khi họ đang hưởng các thú vui.
Lí do chủ yếu của trạng thái vừa kể, ấy là những người trong trường hợp
thứ nhất thì không nghĩ ngợi gì tới những điều tồi tệ họ đang chịu đựng,
trong khi đó những người trong trường hợp thứ hai thì lại không ngừng nghĩ
ngợi về những điều tốt lành họ chưa có trong tay.
Thật là một sự lạ lùng khi được tận mắt thấy người Mĩ nồng nàn đến phát
sốt phát rét chạy đuổi theo hạnh phúc, và họ thường không ngừng tỏ ra bị
dày vò vì một nỗi lo sự mơ hồ đã không chọn đúng con đường ngắn nhất
phải theo để tới đích.
Người dân Hoa Kì gắn bó chặt chẽ với những tài sản thế gian này, như thể
anh ta muốn được bảo đảm không bị chết vì thiếu thốn, và nom kìa, anh ta
