Phải làm cách gì để, ẩn kín trong tinh thần thời đại và đất nước mình, nhà
đạo đức học biết được cách thức tự vệ chống lại (sự tấn công của tính vô tôn
giáo kết hợp với tính dân chủ – ND). Mỗi ngày, nhà đạo đức học cần phải nỗ
lực chỉ ra cho người đương thời của ông ta vì sao, ngay giữa sự vận động
liên tục ba bề bốn bên xung quanh, mà lại vẫn dễ dàng cùng nghĩ ra và cùng
thực hiện những công trình dài hơi, dễ hơn nhiều so với người ta vẫn hình
dung. Nhà đạo đức học hãy làm cho mọi người nhìn thấy điều này: cho dù
nhân loại đã thay đổi diện mạo, song những phương pháp con người đem
dùng để đem lại thịnh vượng cho thế gian này bao giờ cũng như vậy thôi, và
với các quốc gia dân trị, cũng như ở mọi nơi khác, chỉ bằng cách cưỡng lại
hàng ngàn đam mê cỏn con thường ngày con người mới có thể đạt tới chỗ
thoả mãn được cái đam mê phổ thông về hạnh phúc vẫn đang hành hạ con
người.
Nhiệm vụ của những người nắm chính quyền cũng được vạch ra rõ ràng
không kém thế.
Thời đại nào cũng thế, những ai điều hành các quốc gia cần phải biết hành
xử với con mắt nhìn về tương lai. Nhưng trong những thời kì dân chủ và vô
tín ngưỡng, điều đó lại càng cần thiết hơn hẳn mọi thời kì khác. Hành động
như vậy, các thủ lĩnh của những nước dân chủ không chỉ làm cho công vụ
được phấn chấn phát đạt lên, mà bằng tấm gương của mình, các vị đó còn
dạy cho những cá nhân khác cái cách thức điều hành công việc riêng tư.
Nhất hạng là các vị đó phải bằng mọi cách có thể nỗ lực chặn đứng cái
tính ngẫu nhiên trong thế giới chính trị.
Trong một xứ sở quý tộc trị, một hàng thần được thăng tiến nhanh và
không xứng đáng chỉ tạo ra một ấn tượng thoáng qua, bởi vì toàn bộ các
thiết chế và tín điều thế nào cũng bắt con người phải đi chầm chậm theo
những lối đi mà họ không thể thoát được ra.
Nhưng trong con mắt những con người ở một quốc gia dân trị thì không
có gì chết người hơn những tấm gương như thế. Chúng hoàn thành việc ném
trái tim một dân tộc xuống một bờ dốc để rồi tất cả bị cuốn trôi theo xuống
vực. Chính là vào những thời kì của hoài nghi và bình đẳng mà con người
