giới hạn nào hết. Bằng một sự vận động dần dần và không gì cưỡng lại nổi,
số người có tham vọng cứ tăng lên cùng với điều kiện được bình đẳng dần
lên. Bao giờ hết người thì mới có giới hạn.
Vậy là một khi tham vọng của con người chỉ có duy nhất một con đường
đi vào ngạch hành chính, cuối cùng thì chính quyền tất yếu sẽ gặp một sự
chống đối thường xuyên. Bởi vì nhiệm vụ chính quyền là dùng phương tiện
có hạn của mình để thoả mãn những ước vọng gia tăng vô hạn độ. Ta cần
hiểu cho thấu đáo điều này, rằng trong tất cả những con người trên đời này,
những kẻ khó điều khiển nhất và khó làm vừa lòng nhất là những con người
đi xin xỏ. Những nhà lãnh đạo có cố công cố sức đến bao nhiêu chăng nữa
thì cũng chẳng bao giờ làm thoả mãn được đám người này, và e rồi thể nào
những người này cũng làm lật nhào hiến pháp của đất nước và làm thay đổi
bộ mặt Nhà nước, mà nguyên nhân duy nhất là cái nhu cầu duy nhất đi tìm
những chiếc ghế công vụ còn bỏ trống.
Những bậc quân vương thời nay, những người cố công vơ về phía mình
tất cả những ước vọng mới do quyền bình đẳng tạo ra và làm vừa lòng
chúng, nếu tôi không nhầm, các vị này cuối cùng sẽ phải hối hận vì đã lao
đầu vào một công trình như vậy. Một ngày kia, họ sẽ phát hiện ra rằng họ đã
liều lĩnh biến chính quyền của mình thành kẻ “tôi tớ” đến mức ấy, mà lẽ ra
họ có thể hành động lương thiện hơn bằng cách dạy cho từng thần dân của
mình cái nghệ thuật tự thoả mãn mọi nhu cầu riêng.
