người khác sử dụng / vay khoản tiết kiệm đó, thì đâu có lý do gì Able phải
"găm hàng"? Bởi nếu làm như vậy, của cải của anh ta sẽ giữ nguyên, hay
thậm chí giảm đi khi bản thân tiêu dùng.
Như vậy, điều tốt nhất của chủ nghĩa tư bản tư nhân là ở chỗ nó buộc tất
cả những ai vốn chỉ hành động vì lợi ích riêng của mình phải làm sao để
tăng mức sống của những người khác.
ĐIỀU CÒN ĐỌNG LẠI
Của cải hay sự giàu có (wealth) là một thuật ngữ mang tính tương đối.
Trong một xã hội nguyên thủy với rất ít hàng hóa vật chất ngày xưa, ngay
cả người giàu nhất cũng không thể giàu có về mặt vật chất bằng với một
người nghèo trong xã hội công nghiệp ngày nay được. Vào thời Trung Cổ,
ngay cả những ông vua hùng mạnh nhất cũng thiếu những tiện nghi cơ bản
mà hầu như mọi người Mỹ thông thường coi như đương nhiên, chẳng hạn
hệ thống sưởi và ống nước trong nhà, rau xanh ngay trong mùa đông v.v...
Và mặc dù Baker và Charlie coi việc chỉ phải đi bắt cá hai ngày một lần là
đỉnh cao của sự xa hoa đáng mơ ước, có lẽ với chúng ta một cuộc sống như
vậy chẳng có gì cao xa cả.
Nhưng sự thật là nhiều người cho rằng việc có nhiều mức độ giàu có là
bất công. Lập luận cơ bản của họ là niềm tin rằng người giàu trở nên giàu
có bằng cách chiếm đoạt của cải từ những người khác, từ đó hình thành
người nghèo. Trong kinh tế học hiện đại, người ta đặt tên cho ý tưởng này
là “lý thuyết lao động về giá trị", theo đó lợi nhuận được tạo ra bằng cách
trả lương cho người lao động ít hơn với những gì họ đáng được nhận. Theo
quan điểm này, những nhà kinh doanh mạo hiểm như Able hay những tập
đoàn lớn, chỉ có thể làm giàu nếu họ thành công bằng cách... làm nghèo
người khác.
Ý tưởng này chỉ mang vẻ bề ngoài đạo đức và chẳng liên quan gì đến
thực tế cả. Lý do mà người giàu trở nên giàu có (ít nhất là vào lúc đầu) là
việc họ đã mang lại điều gì đó có giá trị cho người khác. Able cung cấp các
khoản vay cá cho các bạn của anh ta, những người không tiết kiệm đủ. Nếu
anh ta có kiếm được lợi nhuận, đó chẳng qua là vì dịch vụ mà anh ta cung
cấp có đôi chút giá trị với những người khác.
