50
cũng vô tội cả. Ý rằng nếu ta hỏi từng tù nhân, chẳng ai
thấy mình có tội cả.
Perhaps the instinct of protecting ourselves,
loving ourselves, praising ourselves has hindered us
from finding out our own mistakes. Even a robber-
killer with enough evidence also thinks himself
innocent. A person in a movie film confided to his
cellmate that he was innocent. The cellmate, with a
little bit sympathy, and a little bit irony, said that
everyone here was innocent. It means that, if we ask
each prisoner, no one felt guilty.
Người có đạo đức sẽ có cách hành xử ngược lại, cố
truy tìm lỗi của mình. Mặc cho bản năng tìm cách biện
hộ, người có đạo đức vẫn cố gắng tự kết tội mình. Ngay
cả khi lỗi là của người khác, thì người có đạo đức vẫn
gắng tìm trách nhiệm của mình một phần nào đó. Hai
đứa bạn gây gỗ đánh nhau sặc máu mũi ở đâu không
biết, nghe thuật lại, ta vẫn tự trách mình đã không phát
hiện sự bất đồng ngấm ngầm để mà hóa giải sớm hơn.
Nhìn đường phố rác vương vãi, ta cũng tự trách mình đã
không nhiệt tình vận động mọi người có ý thức giữ gìn
cảnh quan sạch đẹp...
