Động Hương Tích rất rộng, có nhiều khối thạch nhũ từ dưới đất đùn lên,
từ trên trần giải xuống, ngăn phần trong cùng động thành mấy lớp. Nhũ
đá óng ánh muôn màu kỳ ảo, lạ nhất là có những nhũ đá gõ vào nghe như
tiếng chuông, tiếng khánh, có những nhũ đá như hình em bé, người ta
nói là hình cô, hình cậu. Tín nữ hiếm con đi trẩy hội cầu tự thường
miệng lẩm nhẩm cầu trời cầu Phật tay vuốt ve các nhũ đá như để rủ về
với mình.
Ánh sáng trong động vì chỉ có từ ngoài cửa chiếu vào và qua một vài lỗ
hổng trên đỉnh núi chiếu xuống nên rất yếu ớt; thêm vào đó, ánh sáng
những ngọn nến trên các bệ thờ Phật không đủ sức sáng, còn khói trầm,
khói hương làm cho mờ mờ ảo ảo cả một khoảng trong cùng quả động,
nơi thờ Phật càng thêm vẻ tôn nghiêm.
Trong động có đường lên trời, đường xuống Âm phủ, đó là chỗ vách đá
thông lên đỉnh núi và hang đá đi sâu vào lòng đất, người ta đã gọi vậy
cho thêm bí ẩn ly kỳ.
Du khách đi lễ chùa Hương nếu muốn đi cho hết, nên đi lễ chùa Hình
Bồng đã nói ở trên và chùa Long Vân chỉ cách chùa Thiên Trù chừng vài
ba cây số. Ngoài ra còn một ngôi chùa nữa, đi theo ngả khác nhưng cũng
thuộc khu vực Hương Sơn đó là chùa Tuyết Sơn. Muốn viếng chùa Tuyết
Sơn, không phải đi theo đò Suối. Từ bến đò Suối có đường bộ đi theo
phía tay trái chừng một cây số.
Chùa xây ngay chân một trái đồi đất lẫn đá. Cảnh trí cũng rất mỹ quan,
cửa chùa nhìn ra cánh đồng chiêm, mùa lúa đang con gái xanh mướt như
nhung, bám sát những trái núi màu xanh hòn đậm, hòn nhạt, màu sắc hòa
hợp đẹp như bức tranh tuyệt tác khổng lồ.
Chùa Hương nổi tiếng linh thiêng, chùa Hương có cảnh đẹp thiên nhiên
mơ màng quyến rũ. Từ đò Suối vào đến Thiên Trù cảnh trời mây non
nước đã đẹp với vẻ đẹp hùng vĩ bao la, thì từ Thiên Trù vào chùa Trong
đi theo đường rừng, đường núi, có hoa thơm ngào ngạt có rừng mơ tươi
tốt, có chim bay, bướm lượn, có từng bầy khỉ đùa rỡn bên đường mặc
