Cha ông, ông Từ Vinh dùng thuật phản ông Diên Thành Hầu, một vị
quan tôn thất. Diên Thành Hầu liền nhờ ông Đại Điên một thầy Phù
Thủy cao tay dùng phép thuật đánh chết, quăng xác xuống sông Tô Lịch.
Xác trôi đến cầu Yên Quyết tự nhiên dừng lại. Đại Điên biết liền đến gần
cái xác quát to lên rằng:
Tăng hận bất cách túc, sinh tử nhất tràng mộng
Nghĩa là:
Thầy chùa giận không để cách đêm, sống chết chỉ là giấc mộng dài.
Sau lời quát của Đại Điên, xác của Từ Vinh lại trôi đi
Từ Đạo Hạnh thấy cha bị Đại Điên giết, lòng căm tức vô cùng, thề quyết
báo cái thù chẳng đội trời chung ấy, nhưng nghĩ mình pháp thuật kém
Đại Điên, đành phải nén thù cố tâm đi học đạo luyện phép.
Ông vào trong hang Phật Tích tu luyện.
Sau một thời kỳ dày công khổ hạnh, ông trở về kinh thành. Đến sông
Yên Quyết, ông cầm cái gậy ném xuống dòng sông, nước sông dù chảy
xuôi nhưng gậy lại trôi ngược uốn khúc tựa con Rồng. Ông mừng lắm và
tự nói rằng:
''Pháp thuật của ta đã hơn Đại Điên?''
Sau đó ông dùng phép tàng hình đánh chết Đại Điên.
Đại Điên tuy chết nhưng vong hồn không tan, hắn vẫn hằn học muốn báo
thù Từ Đạo Hạnh, bèn hóa làm một đứa con trai độ ba tuổi rất xinh đẹp
tự xưng là hoàng tử Giác Hoàng. Mọi việc xảy đến nhà vua, Giác Hoàng
đều biết trước. Vua Lý Nhân Tôn, bấy giờ chưa có con trai, nghe tin lấy
làm lạ, sai người đi đón Giác Hoàng về cho ở trong chùa Báo Thiên. Về
sau vua lại có ý muốn lập Giác Hoàng là Đông Cung Thái Tử nên nuôi
làm con nuôi.
