Mồng Ba tháng Giêng còn đang ngày Tết. Ngày hội, cả làng trông như
hoàn toàn đổi mới với ngọn phướn ngũ sắc ở sân chùa, với cờ ngũ hành
cắm dọc hai bên đình, với những đôi câu đối đỏ dán trước nhà mỗi dân
làng, với những cây đào thắm đầy hoa, nhiêu cây đào trong ở trong
vườn, nhưng một đôi cành hoa vươn cao khỏi tường như muốn ngó
xuống con đường làng để thỉnh thoảng rung rinh làm rơi mấy cánh hoa
theo luồng gió nhẹ của ngày Xuân.
Một vài cánh hoa mỏng manh hồng phớt lại nhẹ nhàng tung bay như lơi
lả trước khi rơi xuống hẳn để điểm trang con đường đất, với những xác
pháo toàn hồng kèm theo mùi thơm của khói pháo. Cảnh làng tấp nập
với những lời dân làng còn đang chúc tụng năm mới năm me khi gặp gỡ,
với những quần áo mới của người lớn, trẻ em đủ màu đủ sắc, với nét vui
trên mặt, nụ cười trên môi, và nhất là với yếm thắm giải lụa đào của các
cô gái quê trông thật quyến rũ.
Giữa cái khung cảnh ấy, làng Tích Sơn mở hội qua những trò vui và qua
những cổ tục đặc biệt của dân làng.
Thần tích
Thần làng lúc sinh tiền là một tên ăn cướp, chết đi gặp giờ linh được dân
làng thờ phụng. Dân làng luôn luôn giấu tên họ, quê quán của vị thần, và
khi nhắc đến, họ chỉ dùng ba tiếng Đức Thượng Đẳng, vì thần làng vốn
làm nghề ăn cướp, nên trong hội làng, những cổ tục được diễn lại đều
nhiễm đầy chiến đấu tính và nhất là tàn bạo tính.
Những cổ tục
Ở đây chúng tôi không nhắc tới những lễ nghi rước xách và cúng bái,
chúng tôi đã trình bày ở trên mà chỉ xin nhắc lại những cổ tục đặc biệt
của làng Tích Sơn.
Chém gà
