Có nhiều món ngon chưa đủ, các thiếu nữ cần phải biết cách biến chế,
nghĩa là phải có sáng kiến, để với những thổ sản trong vùng tạo nên
những món ăn hấp dẫn, có thể qua hình thức là lạ, qua mùi vị là lạ,
nhưng chất món ăn vẫn chỉ là những đồ ăn thường dùng. Hội đồng cũng
chú ý tới cách trình bày mâm cỗ cho có mỹ thuật và có những hình ảnh
độc đáo. Thí dụ mâm cỗ dùng đồ ăn tráng miệng là bưởi, thiếu nữ làm cỗ
có thể kết bằng tôm bưởi lộn ngược thành một con kỳ lân đứng sừng
sững ở góc mâm cỗ như để canh chừng. Con kỳ lân có thể có đôi mắt
gắn bằng đôi hạt sen già và có một bộ lông rất đẹp kết bằng những múi
bưởi đào hồng nhạt, bên những múi bưởi trắng trong xanh.
Cuộc chấm cỗ bắt đầu sau lễ cúng thần buổi tối. Quang cảnh làng thật
tưng bừng nhộn nhịp. Trai thanh tân dự cuộc thi cỗ cho người nhà gánh
cỗ ra từ lúc trời còn sớm, những mâm cỗ giáp này xếp riêng ra giáp đó.
Đèn nến trong đình sáng trưng, những mâm cỗ nhìn thật đều thật đẹp.
Bên cạnh những mâm cỗ cầu kỳ, có những mâm cỗ giản dị, nhưng qua
cái giản dị, người ta vẫn thấy cái khéo léo của cô gái lo lắng cho mâm
cỗ. Mâm nào mâm nấy đều tinh khiết sạch sẽ.
Cỗ chấm riêng cho từng giáp và cũng sắp hạng cho từng giáp.
Khi ban hội đồng đi chấm cỗ, những chàng trai thi cỗ cũng đi theo, và có
thể nói được rằng, cả các cô gái làm cỗ cũng có mặt lẫn lộn trong đám
đông, và các cô đang chăm chú nghe lời bàn tán của hội đồng chấm cỗ
về mâm cỗ của mình.
Sau khi đi qua, xem xét hết các mâm cỗ của bốn giáp, hội đồng mới họp
bàn và tuyên bố giải nhất của mỗi giáp.
Tục thi cỗ đối với dân làng đôi khi là một sự tốn kém cho nhiều gia đình
muốn làm những mâm cỗ sang với những món ăn đắt tiền, nhưng sự tốn
kém không phải của tất cả những gia đình có con trai dự thi cỗ. Nếu
những gia đình phong phú, nhân dịp này khoe giàu với dân làng, thì
những gia đình khác chỉ thấy đây là một dịp để các con em cố gắng trong
việc bếp núc, tự tạo lấy những món ăn mới qua sáng kiến riêng. Cách
