Làng xóm Việt Nam
180
kinh khủng. Thêm vào đó tiếng tù và thổi, tiếng trống, tiếng mõ và
tiếng hò reo của dân làng ầm ĩ, thật là một trận sinh tử hiếm có.
Rồi có khi dân làng tổng đổ ra trợ lực cho dân làng bị cướp.
Bọn cướp trong trường hợp này, vừa chống đỡ vừa rút lui, không
một người nào bị bắt, bị thương, có khi còn mang được cả đồ
ăn cướp, kể thật là đáng khen. Sự thật, loại cướp cao siêu và tài
ba rất hữu hạn, nên thường tuần phiên trong làng, với sự trợ lực
của dân làng bao giờ cũng đánh tan bọn cướp và chúng thường
phải rút lui trước sự đoàn kết của dân làng mà không lấy được
gì. cướp bóc chỉ thành công ở những làng kém tổ chức và ở
những làng thiếu sự đoàn kết giữa dân làng với nhau.
Bầu Cử lý DịCh
Một trong các sinh hoạt cộng đồng đáng kể của dân làng là
việc bầu cử lý dịch, nghĩa là bầu cử những người ra gánh vác việc
dân, việc làng, những người điều khiển mọi công việc trong làng
và làm trung gian giữa dân làng với các quan triều đình ở huyện,
phủ và tỉnh, mà ngày nay là các quận trưởng và tỉnh trưởng.
Thường mỗi khi trong làng khuyết chân lý dịch, lý trưởng,
phó lý hoặc hương trưởng, tỉnh và huyện sức về cho dân làng
bầu cử người khác.
Dân làng hội họp tại đình, kén chọn lấy một người có gia
tư vật lực và là một người biết ít chữ cử ra làm việc. Tiên, thứ
chỉ, kỳ mục và các bô lão đều phải ký kết vào đơn bầu, rồi mấy
người kỳ mục dẫn người mới được bầu ấy đem trình quan phủ,
huyện sở tại, quan sở tại bằng lòng thì bẩm lên quan trên, cấp
bằng triện cho lý trưởng, hoặc phê chữ vào đơn dân bầu mà
cấp cho phó lý, hương trưởng làm bằng, từ đó thì người được
bầu ra mới ứng hành công vụ.
(1)
1. Phan Kế Bính. - Việt Nam Phong Tục.
Thực hiện ebook: www.hocthuatphuongdong.vn
