Làng xóm Việt Nam
204
thẳng thóc lúa và hoa màu. Làng thu số thóc lúa và hoa màu rồi
đem bán, tiền xung quỹ làng.
Về nhà cửa, tức là thuế thổ trạch của nhà nước, các chủ nhà phải
nộp một số thuế ấn định cho mỗi loại nhà ngói hoặc nhà tranh.
Tiền lệ phí
Làng nào cũng vậy, ngoài những món tiền trên, có những món
tiền dân làng phải nộp gọi là tiền nộp lệ. Tiền nộp lệ có nhiều
loại: lệ cheo, lệ tang, lệ khao vọng v.v...
lệ cheo
là lệ phải nộp khi trai gái thành hôn.
lệ cưới xin phải nộp tiền lan nhai cho làng, tục gọi là nộp
cheo. Người trong làng lấy nhau thì nộp độ một vài đồng bạc
gọi là cheo nội; người ngoài lấy gái làng thì bao giờ cũng phải
nộp nặng hơn, hoặc dăm sáu đồng, hoặc mười đồng, hoặc một
vài chục tùy theo tục riêng từng làng gọi là cheo ngoại. Có nơi
không lấy tiền, bắt nộp bằng gạch bát tràng, hoặc nơi thì nộp
mâm đồng bát sứ, tùy làng cần dùng thức gì thì nộp thức ấy,
nhưng chiếu giá tiền thì sơ sẩn như nhau.
(1)
Đây là lệ cheo làng, có nhiều địa phương ngoài cheo làng,
còn lệ cheo xóm, cheo bản tộc, cheo bản thôn v.v... Tiền lệ cheo
xóm, cheo bản tộc, cheo bản thôn thường ít hơn tiền lệ cheo
làng. Đối với việc hôn nhân lệ cheo công nhận sự phối hợp của
đôi bên nam nữ. chưa nộp cheo, làng chưa cấp phái cheo, việc
cưới xin kể như chưa hoàn tất cũng như thời nay chưa làm giấy
giá thú vậy. ca dao có câu:
Có cưới mà chẳng có cheo,
Dẫu rằng có giết mười heo cũng thừa.
lệ táng
phải nộp môi khi có đám táng. nhà nào có người chết
phải trình làng để xin phép chôn. có trình làng mới được phép
1. Phan Kế Bính. - Tài liệu đã dẫn.
Thực hiện ebook: www.hocthuatphuongdong.vn
