Làng xóm Việt Nam
212
nhưng trên thực tế dân làng sống với nhau đã quen lệ từ xưa,
có nhiều việc chi thu không hề được ghi vào sổ chi thu, nhất là
những việc chi thu về lễ bái.
Lễ bái cốt ở sự thành tâm, do đó, nhiều khi trong sổ chi thu
chỉ ghi một món tiền nhỏ, nhưng thực việc chi tiêu có thể lên
gấp năm mười lần. Dân làng đã tự động đóng góp, có khi có sự
kêu gọi của Hội đồng kỳ mục, có khi việc lễ bái cứ thực hiện
rồi dân làng sẽ tự bảo nhau đóng góp.
nhiều khi trong những sự bổ bán đóng góp, người dân trong
làng phải gánh vác một phần có thể coi là nặng nề, nhưng họ
không hề oán thán kêu ca, và họ vui lòng chịu phần làng đã bổ
bán. Họ tin ở sự phân chia hữu lý về trách nhiệm cũng như về
quyền lợi của dân làng của Hội đồng làng. nếu họ có thấy rằng
họ phải gánh vách nhiều hơn các bậc đàn anh, họ vẫn cho đó
là một điều hợp lý vì những người đã đóng góp về phần trách
nhiệm nhiều, thì về phần tài chính họ gánh phần nhẹ hơn cũng
chỉ là một sự công bằng. Về lễ bái, nhiều người còn đóng góp
nhiều hơn phần bổ bán của làng. Ở đây, chính do sự thành tâm
của họ đối với sự tế tự.
có người sẽ bảo rằng nếu dân làng cứ chịu phần gánh vác mà
không kiểm soát sự chi thu của các bậc đàn anh, tránh sao khỏi
sự hà lạm? Không phải sự hà lạm là không có, nhưng xưa kia
trước thời pháp thuộc, khi căn bản đạo đức còn vững bền, các
bậc đàn anh thường là những người xuất thân ở những nơi đạo
đức, họ không nghĩ đến sự hà lạm. Và cả đến dân làng nữa, với
nếp sống thuần phác, họ không bao giờ có ý nghi kỵ các bậc
đàn anh, và cho rằng họ biết có sự hà lạm đi nữa, họ cũng chịu,
và họ nghĩ rằng các đàn anh gánh vác việc dân việc làng, phải
có quyền thụ hưởng ít nhiều quyền lợi vật chất. Kể từ thời pháp
thuộc, nền đạo đức suy giảm, những tay sai của người pháp dần
dần được đặt vào những địa vị lãnh đạo dân làng, sự hà lạm mới
Thực hiện ebook: www.hocthuatphuongdong.vn
