217
Diện hình và Tổ chức
Người nào bị chết thì dân làm ma cho trọng thể như ba hạng
trong dân khoán, và khắc tên vào bia kỷ niệm, đã nói ở trên tiết
thứ hai về mục kỷ niệm, lại cấp cho vợ con 15 đồng bạc, và cho
con hay cháu một chân nhiêu nam, chung thân miễn trừ tạp dịch.
Trên đây là mấy điều trích lục trong quyển hương ước xã Đề
Kiều, rất tiếc hồi đó ông phan Kế Bính không cho in toàn bản
hương ước này để ngày nay chúng ta có đủ tài liệu nghiên cứu.
chúng tôi đã có ý tìm kiếm nguyên bản hương ước của một
xã nào về thời trước, nhưng chưa gặp may mắn tìm kiếm được,
do đó trong khi chờ đợi chúng tôi xin chép lại những tiết mục
trên của hương ước xã Đề Kiều.
Đây chỉ là hương ước của một xã, và không phải hương ước
xã nào cũng giống xã nào, mỗi xã đều có những tục lệ riêng,
và những tục lệ này được ghi vào hương ước.
nhiều xã trong mục thưởng phạt có nhắc đến công lao của
những người tòng quân, những người chữa cháy, những người
đắp đê cứu lụt, chứ không phải chỉ nói riêng đến những người
đánh cướp như ở xã Đề Kiều.
Qua bản trích lục hương ước trên ta nhận thấy rằng tuy đây là
lệ làng, nhưng lệ làng vẫn căn cứ vào phép nước, và nếu phép
vua có thua lệ làng, đó chỉ ở trong những phạm vi tục lệ đặc
biệt nhất là về tế tự.
Xã thôn có tự trị của xã thôn, nhưng không phải vì sự tự trị
này mà xã thôn không tuân phép nước.
Lệ làng nhằm vào sự bảo vệ an ninh cho làng, lo cho làng
thịnh vượng và gìn giữ những thuần phong mỹ tục, và đó chính
là những điều phép nước đã đề ra.
Thực hiện ebook: www.hocthuatphuongdong.vn
