227
Diện hình và Tổ chức
Bầu ơi thương lấy bí cùng,
Tuy rằng khác giống nhưng chung một loài.
*
Với tinh thần tương thân tương trợ, các công cuộc xã hội của
ta tại các làng quê xưa rất là thịnh, và cách tổ chức sự cứu trợ
rất thích hợp với hoàn cảnh kinh tế và chính trị của đất nước ta.
Rất tiếc những công cuộc xã hội ấy, khi người pháp cai trị
nước ta, họ sợ những tổ chức cứu trợ và tương tế sẽ là những
mầm để dễ gây sự chống đối họ, họ đã làm cho dần dần tiêu
tán đi hết. Và để thay thế những tổ chức cũ của ta, họ đã dùng
các cơ quan xã hội Thiên chúa giáo, trước là để giúp cho đạo
mới này dễ dàng phát triển ngõ hầu họ lợi dụng tôn giáo cho
chính trị, sau là để dễ bề kiểm soát và lấy sự cứu trợ làm một
ân huệ đối với dân chúng.
Tất cả những cơ quan xã hội do người pháp lập hoặc giúp
Thiên chúa giáo lập ra không đủ thay được những tổ chức của
ta, phần nhiều xưa lấy thôn xã làm gốc, và do đó sự cứu trợ rất
là phiến diện vì người pháp trong việc cứu trợ chỉ lấy bề mặt,
không tìm bề sâu, còn hội Truyền giáo Thiên chúa tuy đã mở
được nhiều cơ sở để cứu giúp những trẻ con đau ốm trẻ con mồ
côi, cùng những người giàu yếu tật nguyền,
nhưng đấy chỉ là
một phần rất nhỏ, so với sự cứu giúp tất cả những người nghèo
túng trong dân xã thôn quê thời trước.
Việc cứu giúp và tương trợ của ta xưa được thực hiện dưới
nhiều hình thức, và dưới đây là sơ lược những hình thức thông
thường tại khắp các nơi trên đất nước Việt nam đã được áp dụng
từ đời vua Gia Long trở về sau.
Nghĩa sương, tỉnh huyện.
Kho nghĩa sương đã được trình bày
ở trên, nhưng chỉ nói đến kho nghĩa sương tại các xã. các tỉnh,
các phủ huyện cũng có các kho nghĩa sương để cứu giúp dân
nghèo trong những năm đói kém.
Thực hiện ebook: www.hocthuatphuongdong.vn
