89
Diện hình và Tổ chức
Việc tuyển lựa các hương chức vào ban Hội tề, nghị định
năm 1904 ghi là những người này sẽ được tuyển lựa trong số
các điền chủ trong xã.
Sở dĩ người pháp tin dùng các điền chủ là vì những người
này vì quyền lợi của mình sẽ không có những hành động chống
đối với những người không có tư sản, và do đó không có quyền
lợi nhiều. người pháp với nghị định 1904 đã bắt đầu tạo ra lớp
cường hào ác bá để làm tay sai cho chúng. Tuy vẫn tôn trọng tục
lệ của dân làng, nhưng những tục lệ sẽ do chính chân tay người
pháp bảo toàn. người pháp đã khôn khéo đặt tại các làng tùy
theo tục lệ địa phương một số các chức vụ có tính chất phong
tục nhiều hơn là tính chất hành chánh.
ngoài ra, cùng với việc thành lập ban Hội tề, người pháp đã
phục hồi lại tục lệ thăng chức các hương chức. nói rằng để phục
hưng tục lệ cổ truyền của dân Việt nam, nhưng chính ra người
pháp đã dùng sự thăng chức này làm một sợi dây xích để trói
buộc các hương chức đứng vào phe họ, có chịu tuân theo lời họ,
hương chức mới có hy vọng được thăng chức.
Theo tục lệ này thì một kỳ hào ở cấp cuối cùng (tức là hương
hào) muốn trở thành vị hương cả trong xã (tức là vị Chủ tịch
hội đồng xã, giữ chức vụ cao nhất), cần phải lần lượt vượt qua
tất cả các cấp bậc ở dưới.
(1)
Với sự cải cách năm 1904, người pháp tuy tạo ra một lớp
cường hào ác bá, sẵn sàng làm tay sai cho họ, nhưng vẫn còn
nhiều sự dè dặt, nhất là trong vấn đề tuyển lựa nhân viên ban
Hội tề, quyền tuyển lựa tuy không nói rõ nhưng còn ở trong
tay dân làng, và các luật lệ địa phương tại các xã vẫn được
tôn trọng mặc dầu có sự giám hộ của chính quyền thuộc địa.
1. Vũ Quốc Thông. - Pháp chế sử Việt Nam. - Tủ sách Đại học, Saigon 1966.
Thực hiện ebook: www.hocthuatphuongdong.vn
