114
Tìm hiểu phong tục Việt Nam qua Nếp cũ gia đình và Lễ - Tết – Hội hè
Tác giả: Toan Ánh – Nhà xuất bản Trẻ
chén rượu cúng. Tục tin rằng có như vậy ở dưới cõi âm các cụ mới “nhận”
được vàng, và vàng mã mới biến thành vàng tiêu được ở nơi âm phủ.
Rồi người ta đem hai cây mía đã mua trong năm và đã để thờ trong ba ngày
Tết ra hơ trên những đống tàn vàng còn đang đỏ ối.
Hai cây mía đó, theo tín ngưỡng xưa, người ta bảo là gậy của các cụ. Các cụ
sẽ dùng hai cây mía này để “gánh” vàng về cõi âm, và cũng dùng làm khí giới
chống lại bọn quỉ sứ muốn ăn cướp vàng.
Lễ “hóa vàng” chấm dứt ngày Tết tại các gia đình. Trong buổi cúng tiễn các
cụ ngày mồng bốn, các con cháu thường tề tựu tại nhà gia trưởng, và sau lễ
“hóa vàng” họ cùng nhau ăn uống để kết thúc ngày Tết. Sau bữa cơm hóa
vàng này, những con cháu làm ăn nơi xa lại ai đi phương nấy.
Ngày nay, một số nơi còn giữ tục này thì thường người ta hóa vàng sớm hơn,
nhất là tại các đô thị, rất ít nhà cúng các cụ cho hết mấy ngày Tết.
o
Viếng mộ đầu xuân
Có nơi thay vì đi thăm mộ trước Tết, người ta đợi đầu xuân sau khi hóa vàng
tiễn các cụ, mới cùng nhau đi viếng mộ.
Ở làng Thị Cầu, huyện Võ Giàng, tỉnh Bắc Ninh, có lệ đi viếng mộ vào ngày
mồng bốn tháng Giêng.
Sáng hôm đó, mọi nhà trong làng đều làm lễ gia tiên từ sáng sớm. Sau cuộc
lễ, có hóa vàng đốt pháo rồi nhà nhà đều rủ nhau đi thăm mộ.
Phần đông gia đình, già trẻ lớn bé đều đi viếng mộ hết. Gia đình nào cũng
mang theo hương để cắm lên mộ, mang theo vàng lá để đốt tại mộ, và nhất
là mang theo cuốc xẻng đi đắp lại các nấm mộ cho cao, vun lại các nấm mộ
cho đẹp, đánh nhổ hết những khóm cây dại mọc lấn vào mộ.
Ở nghĩa địa đủ nam phụ lão ấu với áo màu sặc sỡ của ngày xuân.
Thăm mộ là một tục rất đẹp và có ý nghĩa. Tục này còn, gia đình còn và con
người sẽ không bao giờ “mất gốc”.
Tết Nguyên Đán là Tết trọng đại nhất trong năm. Với Tết này không những
người ta thêm tuổi mà chính là một dịp để có sự đoàn tụ toàn thể gia đình
sau một năm mỗi người mỗi ngả. Cũng là dịp để nhớ lại công đức tổ tiên đã
