126
Tìm hiểu phong tục Việt Nam qua Nếp cũ gia đình và Lễ - Tết – Hội hè
Tác giả: Toan Ánh – Nhà xuất bản Trẻ
quên giá lạnh của miền núi, họ không biết đến sự ồn ào ở chung quanh, họ
chỉ biết trao đổi cùng nhau những lời êm dịu. Họ ở lại hội rất muộn, rồi lúc
về bản, đi đường, đôi khi họ còn hát tiếp.
Đánh còn
Đánh còn cũng là một trò vui đặc biệt của miền thượng du miền Bắc. Đây
là một môn du hí lưu truyền từ đời Hùng Vương, nghĩa là từ khi còn có các
quan Lang và các cô Mỵ Nương. Hàng năm, tại hội đền Hùng, huyện Lâm
Thao, tỉnh Phú Thọ đều có tổ chức đánh còn.
Còn là một trò chơi quí phái của nữ nhi, hay nói cho đúng của các cô tiểu
thư con các Lạc hầu, Lạc tướng.
Lưu truyền tới ngày nay, môn du hí này vẫn giữ nguyên nếp chơi của thời
trước, cũng chỉ dành riêng cho các cô sơn nữ, ở Phú Thọ cũng như ở Lạng
Sơn, ở Cao Bằng cũng như ở Bắc Cạn.
Còn là một trái cầu to bằng quả cam lớn, khâu bằng vải, trong nhồi bông,
hoặc cỏ mềm, hoặc vải vụn. Bên ngoài còn bọc bằng vải mềm, có rua ngũ
sắc trông sặc sỡ rất đẹp.
Đánh còn thường tổ chức trên một khoảng đất rộng. Giữa khoảng đất này
có trồng một thân cây tre cao. Trên ngọn cột tre, ngoài những lá cờ ngũ sắc
phấp phới biểu hiện của đình đám ngày xuân, còn có một vòng tre đường
kính ước độ già hai gang tay, có quấn giấy màu xanh đỏ.
Các thiếu nữ chơi còn đứng về hai phía sân còn đối diện nhau để lần lượt
thi ném trái còn cho lọt qua chiếc vòng tre trên đỉnh ngọn cột cờ. Khán giả,
phần nhiều là các chàng trai, đứng vây quanh sân còn.
Muốn ném còn, các cô sơn nữ cầm rua trái còn đưa tay quăng vọt lên. Trái
còn lướt qua ngọn cột tre, những dây rua ngũ sắc cũng lướt xòe ra trông rất
ngoạn mục. Thường thường trái còn chỉ đi sát bên chiếc vòng tre, ít khi trúng
vào giữa vòng còn. Mỗi lần trái còn đi trúng qua giữa vòng còn, khán giả
thường hò reo khen ngợi khuyến khích.
Các cô sơn nữ say mê ném còn, ganh đua nhau mong tung trái còn qua
vòng còn. Các cô vừa ném còn, có khi vừa ca những câu hát cổ truyền. Ném
còn trúng đích các cô rất hãnh diện, không những với chúng bạn chơi còn
