52
Tìm hiểu phong tục Việt Nam qua Nếp cũ gia đình và Lễ - Tết – Hội hè
Tác giả: Toan Ánh – Nhà xuất bản Trẻ
Ở thôn quê trong công việc giáo nhi, người mẹ vẫn còn nắm vai trò
quan trọng, còn người cha, vì bận nhiều công việc bên ngoài, nên chỉ
trông nom đến con trong những trường hợp con không vâng lời mẹ.
Ta phải nhận thêm rằng, do đời sống vật chất khó khăn nên nhiều khi
cả bố lẫn mẹ đều bận việc đồng áng, việc trông nom con cái đành phó
thác cho đứa lớn coi đứa bé, và sự dạy dỗ cũng bê trễ. Tại nhiều gia đình,
may mắn còn ông bà thì việc săn sóc cháu nhỏ bà đảm nhiệm, kể luôn
cả việc răn dạy nữa. Tại các nơi đô thị, việc giáo nhi, ngày nay khác hẳn
ngày xưa. Đàn ông lo việc ngoài, vì kế mưu sinh đã đành ở nhiều gia đình
đàn bà cũng đi kiếm ăn, buôn bán hoặc làm việc trong công sở. Con cái
mướn người nuôi, chỉ chiều chiều bố mẹ mới để mắt tới được.
Khi con được độ ba tuổi, những gia đình dư dật gửi con vào các
trường mẫu giáo, những gia đình lao động thì cứ phó mặc con ở nhà,
đứa lớn trông đứa bé, hoặc có khi gửi hàng xóm.
Tại một vài khu có những nhà giữ trẻ, mất tiền hoặc làm phúc, nhưng
số nhà này chẳng được bao nhiêu và cũng không rộng rãi, nên số trẻ
nhận được cũng chỉ có hạn, chỉ những người ở gần hoặc tiện đường qua
lại mới gửi trẻ trước khi đi làm, và đón chúng khi chiều về.
Nhiều gia đình còn bà nội hoặc bà ngoại thì bà trông cháu. Những
đứa trẻ này được sung sướng về tinh thần hơn vì bao giờ bà cũng thương
cháu, và chiều chuộng cháu. Ta có câu Cháu hư tại bà, chính là có ý nói
bà thường nuông chiều cháu nên cháu sinh hư nũng nịu bà.
o
Việc học hành
Đứa trẻ được cha mẹ dạy bảo ở nhà cho đến khi đi học. Đứa trẻ lớn,
thời kỳ giáo nhi đã qua, không thể để cho chơi bời lêu lổng hư thân mất
nết, phải cho nó đi học, ăn mày cửa thánh kiếm dăm ba chữ để học thông
văn tự.
Tuổi đi học ở nước ta xưa kia không nhất định là tuổi nào, nhưng
thường đứa bé độ sáu bảy tuổi bố mẹ mới bắt đầu cho đi học.
Dưới tuổi này, chúng còn chưa biết gì, ngoài việc ăn và chơi. Nhiều
đứa còn mặc quần thủng đít nếu không cởi truồng.
