76
Tìm hiểu phong tục Việt Nam qua Nếp cũ gia đình và Lễ - Tết – Hội hè
Tác giả: Toan Ánh – Nhà xuất bản Trẻ
o
Vật liệu xây cất
Đất đã chọn xong, hướng nhà đã định, tuổi đã hợp, việc làm nhà không
còn điều gì trở ngại nữa. Giờ đây việc đầu tiên là phải sắm sửa vật liệu.
Vật liệu mua sắm tùy theo lối kiến trúc và cũng tùy theo sự xây cất. Nhà
tranh vách đất, nhà tre, nhà gỗ, nhà gỗ lợp ngói, tường gạch mỗi lối nhà đều
dùng vật liệu riêng.
Và vật liệu mua sắm cũng tùy thuộc kiểu nhà, kiểu nhà thay đổi tùy địa
phương và tùy địa vị chủ nhân.
Chủ nhân có địa vị khá trong xã hội lại có tài chính dồi dào, lẽ tất nhiên
ngôi nhà không giống ngôi nhà của một người tuy cũng có danh vọng nhưng
tiền của ít, và do đó khác xa những ngôi nhà của người nghèo.
Một ngôi nhà xưa, khi cất nên lại cần phải hợp với luật lệ và tránh phạm vào
những điều cấm kỵ bị trừng phạt:
Còn như việc cửa việc nhà,
Gỗ, tre, tranh, lá gọi là có thôi.
Nếu làm nhà ngói phải coi,
Đốc, đao, cấm ngặt, góc chòi cũng không.
Chữ môn cho chí chữ công,
Phạm vào phép nước tất không dung hoài.
Ở vùng quê, vật liệu xây dựng nhà thường là tre và gỗ, cũng có đôi khi dùng
tới gạch ngói. Mái nhà lợp tranh, rơm rạ hay lá gồi nhiều hơn là lợp ngói.
Tường nhà thường là vách đất, đất vừa trộn với rơm rạ trét vào những sườn
bằng tre hay nứa. Nền nhà là đất nện, đôi khi cũng có lát gạch, loại gạch rẻ
tiền.
Những nhà gạch lợp ngói thường nền lát gạch, có khi lát loại gạch hoa. Trong
những năm gần đây, ở vùng quê nhiều nhà làm nền xi măng, tường vách
bằng gỗ hoặc bằng đất trét hay đất đắp lên.
Dù nhà gạch hay nhà đất, xưa đều có cột, cột nhà bằng tre hoặc bằng gỗ.
Người ta thường dùng tre đực làm cột, và gỗ thường là gỗ xoan ở ngoài Bắc
