92
Tìm hiểu phong tục Việt Nam qua Nếp cũ gia đình và Lễ - Tết – Hội hè
Tác giả: Toan Ánh – Nhà xuất bản Trẻ
Nguyên là bắt đầu. Đán là buổi sớm mai. Tết Nguyên Đán tức là tết bắt
đầu năm, mở đầu cho một năm mới với tất cả mọi cảnh vật đều mới mẻ đón
xuân sang.
Năm mới đến, những sự may mắn mới cũng đến, và bao nhiêu những
điều đen tối, không may của năm cũ đều theo năm cũ mà hết.
Theo sử Trung Quốc, âm lịch có từ đời nhà Hạ và lấy tên mười hai chi đặt
cho mười hai tháng.
Tháng Dần là tháng Giêng được chọn làm tháng đầu năm và người ta ăn
Tết Nguyên Đán vào đầu tháng Dần.
Về sau đến đời nhà Ân, có thay đổi, lấy tháng Sửu làm tháng đầu năm, rồi
đến đời nhà Chu sửa lại lấy tháng Tý. Sang đến đời nhà Tần, Tần Thủy Hoàng
lại sửa nữa, lấy tháng Hợi, nhưng đến đời vua Hán Vũ Đế, đầu năm lại bắt
đầu từ tháng Dần như đời nhà Hạ, và từ đó không có sự thay đổi nữa.
Thực ra Tết Nguyên Đán bắt đầu vào tháng Dần là rất phải, vì lúc đó mùa
đông vừa qua, tiết lạnh vừa hết, ngày xuân ấm áp tới, hoa cỏ đua tươi, khiến
cho con người cũng hầu như biến đổi cả tâm hồn sau một năm làm ăn vất
vả.
Người người vui vẻ đón mùa xuân mới, lòng chứa chan hy vọng ở những sự
may mắn mới. Ai cũng vui nên không ai bảo ai, gặp nhau người ta đều cầu
chúc cho nhau những điều tốt đẹp: Phúc, Lộc, Thọ, Khang, Ninh.
o
Giao thừa
Tết Nguyên Đán bắt đầu từ lúc giao thừa.
Lẽ trời đất có khởi thủy phải có tận cùng, một năm đã bắt đầu ắt phải có hết,
bắt đầu từ lúc giao thừa, cũng lại hết vào lúc giao thừa.
Giao thừa là gì? Theo Hán Việt tự điển của Đào Duy Anh nghĩa là cũ giao lại,
mới tiếp lấy. Chính vì ý nghĩa ấy, nên hàng năm vào lúc tiếp giữa hai năm cũ,
mới này, có lễ trừ tịch.
o
Lễ trừ tịch
Trừ tịch là giờ phút cuối cùng của năm cũ sắp bắt qua năm mới, giữa giờ Hợi
ngày 30 hoặc nếu tháng thiếu, thì ngày 29 tháng Chạp năm trước và giờ Tý
