131
Tinh thần trọng nghĩa phương Đông
chuốt, một mình chở một chiếc thuyền con ra giữa dòng sông,
gieo mình xuống tự trầm để chết theo chồng.
Bà chết, ai cũng thương và ai cũng ngợi khen lòng tiết liệt
thủy chung của bà.
Vua Tự Đức có bài thơ khen bà:
Trượng Phu tử sự diệc hà bi,
Nhược chất hùng tâm vị dị khuy?
Giang thượng thung dung thân khốc điện,
Khiết thân dĩ định trạc liên y.
Bản dịch của Lam Giang:
Không buồn phu tướng chết trung,
Trong thân liễu yếu, chí hùng, ai hay?
Bên sông tế điện chọn ngày,
Nước trong xin gửi thân này trung trinh.
Tấm gương bà Phan Thị Thuấn đáng để cho phụ nữ ngày
nay soi chung. Hàng ngày, bao nhiêu tấn kịch gia đình đã
xảy ra chỉ vì người vợ không trọn lòng chồng. Chồng còn
sống, năm bảy mặt con với chồng, vẫn bỏ chồng theo trai,
thậm chí có kẻ dắt trai về giết chồng để tiện bề dâu bộc với
gian phu. Lại còn bao nhiêu kẻ khác, chồng chết, mồ chưa
xanh cỏ, đã vội vàng bỏ đàn con dại, lấy ngay chồng khác
kẻo sợ phí thời gian.
Bà Phan Thị Thuấn, chồng chết, không lộ vẻ buồn, chính
là bà đã quyết tâm chết theo chồng. Bà cần bình tĩnh để thu
xếp việc nhà trao lại cho đàn con. Chồng bà chết trận bên
sông Thúy Ái, bà đã gieo mình tự trầm ngay nơi đó sau khi
làm chay và chiêu hồn chồng, vừa trọn nghĩa với chồng lại
vừa giữ vững đạo cương thường. Thật đáng khen lắm thay!
