Toan Ánh
150
BÀ ẤU TRIỆU
Bà tên thật là Nguyễn Thị Đang, sinh trưởng trong một gia
đình bình dân ở xã Thế Lại Thượng, tỉnh Thừa Thiên.
Bà gia nhập Việt Nam Quang Phục hội từ khi hội mới
thành lập, và là một đảng viên rất đắc lực. Bà đã hoạt động
liên lạc và tuyên truyền tại các tỉnh miền Trung, nhất là tại
mấy tỉnh Thừa Thiên, Quảng Nam và Quảng Ngãi. Nay tỉnh
này, mai tỉnh khác, bà góp phần rất nhiều vào công việc cổ
động phong trào thanh niên Đông du. Người Pháp vẫn để ý
theo dõi bà từ lâu. Bà lại tham gia phong trào kháng thuế tại
các tỉnh Trung Việt.
Với người thân, bà thường nói:
- Bọn Pháp chúng bóc lột dân ta, nếu ta không có phản ứng
gì, chúng càng bóc lột nhiều hơn. Trước những hành động
của ta, ít ra chúng cũng thấy nhân dân Việt Nam không phải
ai cũng là tay sai cho chúng.
Năm 1910, bà bị chúng bắt. Chúng giam giữ bà và tra tấn
hết sức tàn nhẫn bằng những lối độc ác nhất, nhưng bà nhất
thiết không khai mảy may điều gì. Tức giận, chúng càng hành
hạ tra tấn bà hơn. Trước mọi thủ đoạn dã man của chúng, bà
