Toan Ánh
86
Công cao đức cả làm gương đó mà!
Muôn ngàn cháu chắt gần xa,
Rủ nhau thăm Tổ ngày là hôm nay.
Văn minh kết quả sau này,
Hỏi ai ăn quả nhớ cây ai giồng.
Sinh ra Nam quốc giống dòng,
Đọc Nam ca khúc để đồng bào nghe.
Đó là ngày hội đền Hùng tại xã Hy Cương hằng năm vào
ngày Giỗ Tổ, dân chúng khắp nơi nô nức tới Yết Tổ để nhớ
ghi công đức của Người. Dù sao dời, vật đổi, lòng người nhớ
Tổ trăm nghìn năm vẫn không đổi không thay.
Đôi câu đối tại đền Hùng luôn luôn nhắc nhở tới điều đó:
Vật đổi sao dời, phúc tổ vẫn lưu nền Cổ Tích,
Nước nguồn cây cội, đạo người nên nhớ mộ Hùng Vương.
Đã nói đến câu đối ắt hẳn những người đã từng đi trẩy hội
phải nhớ tới câu đối sau đây của cụ Nguyễn Kỳ Nam cung
đề đền Thượng, tức là ngôi đền trên đỉnh núi:
Đồ vương tranh bá, thôi nói chi lịch đổi số trời, hỏi
trước sau trên bốn nghìn năm, nước biếc non xanh,
bờ cõi ai xây bờ cõi ấy,
Vấn tổ tầm tông, nay vẫn còn lăng xưa miếu cũ,
kể nhiều ít hai mươi nhăm triệu, con đàn cháu đống,
cỗi cành đâu chẳng cỗi cành đây.
Đền Thượng là một ngôi đền cổ làm đã lâu đời, năm 1914,
có được sửa chữa lại trước ngày Giỗ Tổ, cụ Vân Toàn, tác
giả bài thơ lục bát trên, cũng có một bài đường luật để ghi
công đức của đức Tổ nhân dịp sửa chữa này.
