Tín ngưỡng Việt Nam
368
cả men, húp cả bã cho say một thể? Việc gì mà phải lo xa
nghĩ sâu để đến nỗi phải phóng khí?
Khuất nguyên nói:
- Tôi nghe: mới gội đầu tất phải chải mũ, mới tắm ra tất
phải thay áo; có đâu lại đem cái thân trong sạch cho vật dơ
bẩn vào mình được? chẳng thà nhảy xuống sông Tương, vùi
xác vào trong bụng cá, chớ sao trắng lôm lốp, lại chịu để
dây phải bụi dơ.
Ông lão đánh cá nghe nói tủm tỉm cười, quay bơi chèo đi
rồi hát rằng:
Sông thương nước chảy trong veo,
thì ta đem giặt cái lèo mũ ta.
Sông thương nước đục phù sa
thì ta lội xuống để mà rửa chân.
Hát xong đi thẳng không nói gì nữa.
Bàn về truyện trên, hai cụ Trần Lê nhân và nguyễn Văn
ngọc đã viết:
mấy câu hát của lão đánh cá thì có ý khuyên Khuất nguyên
hòa quang đồng trần với đời, mấy câu Khuất nguyên nói thì
lại phản đối lại; chết thời thôi chứ không chịu theo thời, không
chịu dày dạn, sống đục không bằng thác trong! ôi! Không
nỡ bỏ nước nhà mà lẩn lút bỏ đi ở nơi khác, lại cũng không
chịu cùng tiểu nhân mà cẩu thả sống cho qua đời, sau quả
nhiên vùi xác vào bụng cá trong sông mịch la lấy nước sông
mịch mà tẩy uế sự nhơ bẩn, thật là nghìn thu trung nghĩa,
dòng nước sông xanh, khiến cho ai xem truyện Khuất nguyên,
cũng ngậm ngùi nhớ và sinh lòng phấn khởi.
nhắc lại chuyện xưa, thử hỏi ai là người không đồng ý
xót thương cho một bậc trung nghĩa cam chịu thác để cảnh
tỉnh nhà vua.
*
* *
