122
Tín ngưỡng Việt Nam – Quyển thượng
Tác giả: Toan Ánh
Nhà xuấ tbản: Trẻ
Qua mấy định nghĩa trên của hai học giả Đào Duy Anh và Đào Văn Tập
thì cùng là dâng lễ vật là để tỏ lòng cung kính, còn tế là cúng một cách long
trọng hơn.
Định nghĩa như vậy có thể cho là đúng được, nhưng có điều mà hai nhà
học giả đều không để ý tới là trong buổi tế bao giờ cũng có âm nhạc để lễ
cúng được long trọng hơn, còn trong buổi cúng có thể có chiêng trống và
âm nhạc hoặc không.
Vậy cúng có thể định nghĩa theo “Tự Điển Việt nam phổ thông” của Đào
Văn Tập cúng là dâng lễ vật lên thần thánh tổ tiên nhưng ta cần thêm vào
định nghĩa này sau hai chữ tổ tiên hai chữ Trời, phật nữa và cũng nên thêm
cúng có thể có hoặc không có âm nhạc.
Tế ta phải căn cứ vào âm nhạc mà định nghĩa:
Tế: cúng lễ theo nghi thức long trọng, có âm nhạc.
còn lễ bái tức là vái lạy cung kính khi đứng trước một bàn thờ hoặc các
người trên.
Để tìm hiểu tín ngưỡng của dân ta, nhất là sự thờ phụng tổ tiên thần
thánh, tưởng không thể không tìm hiểu kỹ lưỡng việc cúng tế.
CÚNG
Ta cúng tổ tiên, thánh thần, Trời phật, nhưng cần phân biệt sự cúng giỗ
với cúng lễ sóc vọng và tiết lạp.
Cúng giỗ thì cúng trong ngày kỷ niệm người chết tức là trong ngày giỗ;
lễ sóc vọng và tiết lạp cúng vào những ngày tuần rằm, mồng một, cùng
những ngày tiết lễ quanh năm.
Lễ Sóc vọng
Như trên đã nói ngày mồng một là ngày sóc, ngày rằm là ngày vọng.
Trong những ngày này tại các gia đình, người ta có sửa lễ cúng Tổ tiên,
Thổ công, Thánh sư, Tiền chủ, Thần tài... tại những bàn thờ gia đình.
Có thể cúng mặn, trừ cúng phật, hoặc chỉ cúng hương hoa trầu rượu.
Tại chùa có cúng phật, dân làng tới chùa lễ phật với đồ lễ gồm hương
hoa, oản chuối...
Riêng ở miếu đền và đình, dân làng sửa lễ oản chuối, trầu rượu hoặc lễ
mặn lễ thần.
Cúng lễ Thần linh
