154
Tín ngưỡng Việt Nam – Quyển thượng
Tác giả: Toan Ánh
Nhà xuấ tbản: Trẻ
3-
chấn là sấm, trưởng nam ở hướng Đông
4-
Tốn là gió, trưởng nữ ở hướng Đông nam
5-
Khảm là nước, trung nam ở hướng Bắc
6-
Ly là lửa, trung nữ ở hướng nam
7-
cấn là núi, thiếu nam ở hướng Đông Bắc
8-
Đoài là đầm, thiếu nữ ở hướng Tây
Theo tám quẻ Hậu Thiên của châu Văn Vương thì càn khôn giao nhau
sanh ra cấn, chấn, Tốn, Khảm, Ly và Đoài gọi là Bát Quái.
Ngũ hành: có Tứ Tượng và Bát Quái mới sinh ra ngũ Hành: Thủy, Hỏa,
Mộc, Kim và Thổ là năm nguyên tố của vũ trụ, không có ngũ hành vạn vật
không sống được. Mùa xuân thuộc Mộc, mùa hạ thuộc Hỏa.
Mùa thu thuộc Kim, mùa đông thuộc Thủy.
Còn Thổ gồm cả bốn mùa.
Sau nghi lễ Xây chầu là khai thông Thái cực, kế tiếp là phần hát bộ trình
những lễ: Lưỡng nghi, xang nhựt nguyệt. Lễ này âm dương giao chuyển biến
mà sanh ra vạn vật, một nam áo mão, hia hài tay cầm mặt nhựt màu đỏ và
một nữ cài trâm tay cầm nguyệt màu trắng, xang qua, xang lại rồi đấu mặt
nhau ba lần.
Tam tài: cũng gọi là tam đa. Tam tài tức là đạo trời, đạo đất và đạo người
trong vũ trụ.
Đạo người đứng giữa hòa hợp với đạo Trời, đạo Đất để dựng nên “nhân
cực”. Lễ này do một ông quan đội thẻ ngang, mặc cẩm bào, đi hia, râu đen
dài, tay bồng con tượng trưng là phước, một ông đội mão xếp, cầm bào, đi
hia, râu đen, tay bưng quả tượng trưng là Lộc, một ông râu bạc cầm gậy,
cũng mặc áo cẩm bào, đi hia, tượng trưng là Thọ. Ba ông gọi là tam hiền, ra
một lượt, đồng xướng nói lối và hát khách toàn câu chúc thọ dưới đây:
Xướng viết:
Thanh lang truyền tính hỉ phang phang
Lộng phù quần tiên hội Thiên Thai
Nam san, Bắc hải tân kiêm liên
Ca diêu mon, mon hỉ phang phang.
Nói lối:
Đông nhan phối ngẫu
