172
Tín ngưỡng Việt Nam – Quyển thượng
Tác giả: Toan Ánh
Nhà xuấ tbản: Trẻ
hồn người thân để hỏi han về cuộc sống ở cõi âm, hay mời cô hồn về nhà
gọi hồn.
Cách thức gọi hồn
Muốn gọi hồn cần phải đặt quẻ, và quẻ phải do người lành vía đặt.
Tôi xin mở dấu ngoặc để nói về vía lành và vía dữ, người vía dữ khi nhìn
vào vết thương của một người đau, vết thương có thể bị nặng lên, hoặc khi
người đó bế một đứa trẻ sơ sinh, đứa trẻ sẽ khóc thét lên cho đến khi cha
mẹ đứa trẻ hoặc người nhà phải đốt vía. Những người đi buôn bán làm ăn,
ra ngõ gặp người vía dữ sẽ gặp những sự khó khăn và kém may mắn. Người
vía dữ mua mở hàng cho một người bán hàng, người này sẽ ế hàng và cũng
phải đốt vía.
Trái với người vía dữ là người vía lành.
Muốn đốt vía người ta thường dùng cây chổi xuể hoặc chổi lúa đã dùng
rồi, hoặc nắm lá gối, đốt lên soi chung quanh đứa trẻ đang khóc, hoặc gánh
hàng đang bán, vừa soi vừa nói:
-
Đốt vía, đốt vía, vía lành thì ở, vía dữ thì bước!
Người ta soi đi soi lại hai ba lần, nhắc lại câu nói trên cũng chừng ấy lượt
rồi đem vứt cây chổi hoặc nắm lá ra xa.
Nếu không có cây chổi hoặc nắm lá gối, có thể dùng một nắm giấy rách
hoặc giẻ cũ đốt vía cũng được.
Người ta tin rằng, sau khi đốt vía như vậy, vía của kẻ dữ phải bạt đi, đứa
trẻ sẽ hết khóc và hàng hóa sẽ bán được.
Tôi xin đóng dấu ngoặc ở đây là xin trở lại cách gọi hồn.
Người lành vía được kén đặt quẻ, đưa một cơi trầu và mấy đồng tiền, xưa
là một trăm đồng tiền kẽm. Món tiền này chính là món tiền thù lao cho cô
hồn, ngày nay có thể là năm ba chực hay hơn nữa tùy theo cô hồn.
Cô hồn thắp hương đặt lên cơi trầu, đoạn bưng cơi trầu trong có đặt tiền
quẻ, nâng ngang trán khấn khứa ông Chiêu bà Dí để hai vị thần này xuống
âm phủ tìm âm hồn người đã chết về.
Một lát sau, âm hồn về nhập vào cô hồn kể lể khóc lóc, nói lại lúc lâm
chung, tả oán cảnh tình ly biệt. Lúc ấy cha mẹ, anh em, vợ con xúm vào hỏi
han hồn. Hồn sẽ tùy những câu hỏi mà trả lời, và tùy người hỏi nhận anh em
vợ con hoặc người khác trong gia đình. Người ta cho rằng âm hồn có thể
