174
Tín ngưỡng Việt Nam – Quyển thượng
Tác giả: Toan Ánh
Nhà xuấ tbản: Trẻ
người ta bảo rằng đó là ông Chiêu bà Dí đã hỏi han Táo quân nên biết rõ
mọi việc trong nhà của người đứng lên hỏi hồn mà nói ra.
Ngày xưa phụ nữ tin gọi hồn lắm. Hễ trong nhà bất hạnh có người mất,
dẫu nghèo kiết cũng cố mời cô hồn về để gọi hồn, có khi gọi đôi ba lượt để
đỡ nhớ thương!
Phụ tiên
Phụ tiên cũng giống như gọi hồn chỉ khác ở đây là mời bóng một vị tiên
nhập vào cốt người trần, thay vì mời âm hồn người chết.
Tiên lên không truyền phán như cô hồn, tiên chỉ thảo thơ.
Muốn phụ tiên phải tìm những nơi chùa chiền thanh vắng, người nào có
việc cầu khẩn phải tắm rửa sạch sẽ, ăn chay một ngày, rồi mua vàng hương
trầu rượu bày lên một hương án đốt đèn, đốt hương lễ bái, khấn khứa rồi
mới phụ.
Cách thức phụ tiên
Trước chỗ án thờ có một mâm gạo. Một người ngồi đồng lấy khăn che
kín mặt, tay cầm một cái bút bằng cành đào. người ta thường kén cành đào
mọc về hướng Đông và bẻ cành đào vào buổi sáng, ngọn cành đào chấm
xuống mâm gạo.
Một người cầm hương thư vào mặt và hai người ngồi đồng. Vài ba người
khác đọc những văn sai để cầu tiên lên, hoặc ngâm những cổ thi. Khi người
ngồi đồng bắt đầu đảo là tiên sắp lên.
Lúc đó người ngồi hầu đồng phải khấn khứa, tấu lạy, kêu van. Một lát sau
tiên gõ bút vào mâm gạo rồi bắt đầu viết. Tiên viết trên mâm gạo.
Người hầu bút phải trông theo những chữ viết trên mâm, chép ra một tờ
giấy.
Thường thường khi tiên viết xong một bài thơ lại truyền cho những người
hầu đồng ngâm lại cho tiên nghe. Lúc đó, tiên muốn truyền phán gì sẽ viết
trên mâm gạo để người hầu bút chép lại.
Thơ tiên làm rất nhanh, như kiểu ứng khẩu hoặc ứng bút, không nghĩ ngợi
gì. Tiên đã viết ra là thành thơ, cũng có khi tiên làm ca phú, làm tứ khúc.
Lúc tiên mới lên, bài thơ đầu tiên bao giờ cũng là bài thơ để tiên tự xưng
danh hiệu của mình cho mọi người biết: Lê Sơn Thánh Mẫu, Quỷ cốc tiên
ông hay Vương Ngao lão tổ... cũng có khi vị tiên lên lại là Lý Bạch, hay một
