203
Thực hiện ebook:
Học thuật Phương Đông
www.hocthuatphuongdong.vn
Khi ông đồ nhận dạy thêm một đứa học trò mới, ông phải thắp hương
khấn đức Thánh để trình cùng Ngài việc gia nhập cửa Khổng sân Trình của
một môn sinh mới. Tại nhà các ông đồ, bao giờ cũng có bàn thờ đức Khổng
Tử và các môn đệ nổi tiếng của Ngài.
Chính vì việc khấn lễ nhập môn của đứa nhỏ mà bao giờ đứa con đi, cha
mẹ cũng phải sửa cái lễ để cúng đức Thánh tại nhà ông đồ. Mâm lễ to nhỏ
tùy tâm, nhưng thường gồm con gà đĩa xôi và trầu rượu.
Kể từ ngày bắt đầu đi học đứa trẻ phải có cử chỉ đường hoàng, không như
ngày còn ở nhà. Tất cả các môn sinh Khổng giáo đều phải giữ mình cho ngay
thẳng, ngay thẳng trong y phục, ngay thẳng trong ngôn ngữ, trong cử chỉ.
Và đã đi học, sau khi học xong mấy cuốn sách vỡ lòng như “Tam tự kinh”,
“Minh Đạo gia huấn”, các học trò đều phải học qua Tứ Thư, Ngũ Kinh để hiếu
thấu đạo Thánh và để tham dự các kỳ thi.
Hiểu thấu đạo Thánh, người ta phải ăn ở cho có đạo đức, tránh sự chê
cười của mọi người làm mang tiếng cho thầy học và đo đó phạm tới đạo
Thánh hiền.
Ngày nay, thời thế đổi thay ảnh hưởng Khổng giáo không còn được hoàn
toàn như xưa trong mọi tầng lớp dân chúng, nhưng cũng không phải vì sự
chung đụng với Tây phương mà con người đã bỏ hẳn đạo đức. Đạo đức vẫn
được duy trì trong lòng người và trong tục lễ, tuy có nhiều sự thay đổi, nhưng
sự thay đổi chỉ mạnh ở các đô thị và ở một số người hay a dua không suy
xét.
Đối với những người có căn bản đạo đức, mặc dù hòa mình theo nếp sống
hiện tại, nhưng bao giờ cái tinh thần đạo đức cũng vẫn vững bất cứ ở trường
hợp nào.
Tế Nam Giao
Kể về ảnh hưởng Nho giáo tại Việt Nam, ta phải nhận rằng mọi nghi lễ về
cúng tế của đạo Nho đã được các tôn giáo khác, nhất là đạo Lão và đạo thờ
Thần đem áp dụng trong việc cúng tế.
Và trong các cuộc tế lễ bắt nguồn từ Nho giáo, quan trọng nhất phải kể
là tế Nam Giao, tức là tế lễ Trời Đất, nguồn gốc có từ đời vua Vô Hoài, vua
Phục Hi.
Chủ tế do chính nhà Vua đảm nhiệm. Vua tức là Thiên Tử cử hành lễ để
