234
Tín ngưỡng Việt Nam – Quyển thượng
Tác giả: Toan Ánh
Nhà xuấ tbản: Trẻ
từng chùa như trên đã trình bày. Để giúp các bạn đọc muốn biết rõ, khỏi có
sự lầm lẫn, xin lược kể ra đây những đặc điểm của các vị Phật và bồ tát mà
các chùa theo đó tạc tượng để thờ.
Tượng các vị Phật thường:
a)
Mình vàng, sắc hoàng kim
b)
Trên đỉnh đầu có gò thịt nổi lên
c)
Mặt tròn, đượm vẻ từ bi, và ở phía dưới trán, chỗ hai lông mày giao
nhau có một nốt thịt như nốt ruồi gọi là bạch ngọc hào
d)
Hai tay dài, bàn tay dầy
e)
Trên ngực có chữ Vạn, biểu hiệu trạng thái hoàn toàn chân, thiện, mỹ
f)
Ngồi xếp bằng tròn trên tòa sen, cách này gọi là ngồi theo lối kiết già.
Về giáng điệu phân biệt như sau:
-
Ở trạng thái yên tĩnh hoàn toàn: hai tay chắp lại, hai ngón tay cái dính sát
vào nhau.
-
Giáng điệu chứng minh lòng trong sạch của Phật: một bàn tay chỉ trời và
một bàn tay chỉ xuống đất.
-
Trong lúc đức Phật xua đuổi tà ma: một ngón tay quặp lại lòng bàn tay.
g)
Tượng đức Phật ít khi đội mũ, thường lộ đỉnh đầu tròn tóc xoăn như con
ốc nên ta quen gọi là Bụt Ốc.
Tượng các vị bồ tát thường đội mũ bảo quan và có đeo dây châu báu. Các
vị bồ tát hoặc ngồi hoặc đứng trên tòa sen, hoặc cưỡi trên các con thú, tay
cầm quyết hay pháp bảo, tùy theo từng vị, như đã trình bày ở trên.
Tượng các vị phật cũng như các vị bồ tát thường tạc ngồi hoặc đứng trên
tòa sen, đã nêu rõ ý nghĩa đạo phật một cách đầy đủ rõ ràng:
-
Đạo phật thường nói về nhân quả, hai thứ liên quan mật thiết với nhau,
hoa sen có cả nhân và quả lại đồng thời cùng sinh một lúc.
-
Hoa sen sinh ở chỗ bùn lầy, chẳng bị hôi tanh bởi mùi bùn, lại mọc nổi
hẳn lên khỏi bùn lầy dơ bẩn, cũng như đức phật tuy sinh ở cõi đời ô trọc mà
vẫn vượt khỏi thế gian tìm ra được chính giác.
Tượng các vị phật và bồ tát là những vị đã vượt khỏi thế gian đều tạc trên
tòa sen, còn tượng các vị thần như phạm Thiên, Đế Thích đều tạc như người
thường, mặc áo long bào, đội mũ miện, ngồi long ngai. Các vị kim cương
thường được tạc tượng mặc áo giáp, đội mũ trụ, cầm binh khí như các vị võ
tướng.
