235
Thực hiện ebook:
Học thuật Phương Đông
www.hocthuatphuongdong.vn
Am
Tại các xã hoặc các thôn ấp giàu có, dân cư theo đạo phật có xây chùa thờ
phật, nhưng tại nhiều thôn xóm hẻo lánh nghèo nàn, dân chúng không đủ
giàu có để dựng chùa, mà lại xa các nơi chùa chiền, thường dựng lên một
chiếc am để lấy nơi thờ phật.
Am tức là gian nhà tranh nhỏ để thờ phật, theo đúng nghĩa trong “Hán
Việt Từ Điển” của Đào Duy Anh.
Có lẽ đầu tiên am chỉ là ngôi nhà tranh được dựng lên ở một xóm hẻo
lánh để thờ phật, nơi dân trong xóm tới lễ phật, nhưng dần dần tiếng am
mang một nghĩa rộng hơn, và chỉ tất cả ngôi nhà nhỏ thờ phật dù là nhà
tranh hay nhà ngói.
Như trên đã nói, tại các làng đông đúc dân cư, dân làng xây chùa, trái lại
am chỉ được cất ở những thôn xóm nhỏ, dân cư thưa thớt, sự đóng góp
không đủ để dựng một ngôi chùa khang trang.
Nhiều khi am chỉ là một gian nhà cỏ lơ thơ tiều tụy ở một xóm rừng núi
xa thẳm, cô tịch, quanh năm ít người lui tới.
Am, cũng có khi, do một người mộ đạo Phật lập nên ở một trang trại của
mình xa làng mạc để thờ Phật, và để lấy nơi cho tá điền và gia đình họ tới lễ
bái trong những ngày sóc vọng tuần tiết.
Am dù là của thôn xóm hay của tư nhân thì bao giờ cũng là nơi thờ Phật,
và trong am, sự trang trí tuy không đầy đủ như ở một ngôi chùa, nhưng ít ra
bao giờ cũng có tượng Phật và tượng Quan Thế Âm Bồ Tát. chung quanh
tường cũng có vẽ những cảnh tượng thiên đường và địa ngục như ở tường
một ngôi chùa.
Âm tuy thanh, cảnh tuy vắng, nhưng trong những ngày rằm, mồng một
bao giờ cũng có khách tới lễ, và người trụ trì, hoặc nếu không có ai trụ trì,
thì người trong thôn xóm giữ việc nhang đèn cũng đánh chuông thắp nhang
đèn để thiện nam tín nữ tới lễ Phật.
Tăng - Ni
Tăng ni, tức là những sư nam và sư nữ. Đây là những người đi tu về đạo
Phật, xa hẳn trần giới, ăn chay niệm Phật, ở những ngôi chùa, ngày ngày học
kinh kệ và làm những công việc thuộc về nhà chùa. Kẻ tu hành phải theo
năm điều cấm tức là ngũ giới: không sát sinh, không trộm cắp, không gian
