34
Tín ngưỡng Việt Nam – Quyển thượng
Tác giả: Toan Ánh
Nhà xuấ tbản: Trẻ
Ở những nhà khá giả, trong ngày tiểu tường có mời phường kèn để thổi
kèn thờ từ bữa tiên thường cho đến hết ngày giỗ.
Những quần áo sô gai mũ gậy trong đám tang, con cháu lại đem mặc
trong ngày tiểu tường. Mũ gậy thường ngày vẫn để thờ tại bàn thờ người
chết để chứng tỏ người chết có bao nhiêu con trai.
Cũng như trong ngày tang, con trai người khuất, lúc khấn lễ ngày tiểu
tường, phải dùng gậy để lễ và đáp lễ khách khứa tới ăn giỗ lễ trước bàn thờ
cha mẹ mình.
Đối với người xưa, sắc phục rất cần; sắc phục chứng tỏ lòng hiếu của con
cái đối với cha mẹ.
Ngày tiểu tường, các gia đình khá giả thường cúng rất lớn để mời khách
khứa họ hàng làng nước.
Cũng trong dịp này con cháu có đốt mã cho người khuất.
Lễ đốt mã trong dịp tiểu tường rất quan trọng. Người sống thường sắm
đủ mọi đồ dùng để đốt cho người chết: quần áo, giường màn, bát đĩa, gà vịt,
có khi cả xe cộ thuyền bè, tóm lại tất cả những đồ dùng nhật dụng con người
cần tới. Dương sao, âm vậy, ở cõi trần đã có thì ở cõi âm cũng phải cần.
Trong lễ đốt mã này, còn có cả hình nhân. Người ta tin rằng hình nhân
bằng giấy đốt xuống cõi âm, theo pháp thuật của một pháp sư sẽ hóa thành
người để hầu hạ người khuất.
Có nhiều con cháu, biết tính các ông già quá cố, thường đốt những nữ
hình nhân để lấy người hầu hạ và đấm bóp cho các cụ.
Đã có những bà vợ hay ghen lúc sống, lại ghen cả với chồng lúc chết, nhất
định không chịu đốt mã nữ hình nhân.
Tục lệ đốt hình nhân này có một nguồn gốc rất xa xưa.
Nguyên trước, về thời đại phong kiến, khi một người đàn ông chết thì vợ
cả, vợ lẽ đều tự sát ngay ở mộ. Những con hầu đầy tớ, chính là những nô lệ,
cũng đều bị giết để chôn theo.
Về sau bản tính tự vệ của con người đã khiến người ta nghĩ tới cách lấy
hình nhân thế mạng.
Sự tin tưởng của con cháu ở nơi linh hồn của ông cha bất diệt, khiến người
ta nghĩ đến sự đốt mã để trang bị cho người chết mọi thứ cần dùng cho cuộc
“sống” hàng ngày ở cõi âm.
Với nếp sống văn minh ngày nay, có người cho rằng đốt mã là vô lý nhưng
