59
Thực hiện ebook:
Học thuật Phương Đông
www.hocthuatphuongdong.vn
Cũng có họ, ngoài bàn thờ Thủy tổ chung của cả họ, con cháu vẫn luân
lưu nhau thờ tổ ở nhà riêng của mình, nhưng phần nhiều đây chỉ là trường
hợp những người phải đi tha hương, không thuận tiện để có thể dự ngày giỗ
tổ hàng năm và tới lễ tổ trong ngày Tết được.
Bản chi từ đường
Nhiều họ to chia làm nhiều chi, và mỗi chi lại đông con cháu. các chi này
ngoài việc tham dự ngày giỗ tổ toàn họ, còn có ngày giỗ tổ riêng của chi họ,
và như vậy các chi đều có nhà thờ riêng gọi là “Bản chi từ đường”.
Có dịp đi về đồng ruộng, nhiều khi vào một nhà nào, ta có thể thấy trên
bàn thờ một bức hoành phi mang mấy chữ nói rõ đó là từ đường của một
chi họ nào, thí dụ như Ngô tộc bản chi từ đường, lẽ tất nhiên chữ họ ghi trên
hoành phi thay đổi theo từng họ.
Từ đường tức là nhà thờ và đấy tức là bàn thờ của chi họ. Trên bàn thờ
này có bài vị của ông Tổ chi họ gọi là Thần chủ bản chi. Thần chủ này cũng
như thần chủ của Thủy tổ họ sẽ để thờ mãi mãi.
Người trong họ gom góp nhau để sửa sang nhà thờ chi, trang hoàng bàn
thờ chi cũng như gom góp vào việc sửa sang và trang hoàng nhà thờ và bàn
thờ chung của họ.
Nhiều họ hoặc chi họ có dành riêng những ruộng để lấy hoa lợi cúng giỗ
họ. Ruộng này là kỵ điền. Những ruộng này có thể là của hương hỏa của tổ
tôn để lại, có thể là ruộng của hàng họ chung nhau tậu và cũng có thể là của
một người trong họ cúng để lấy hoa lợi chi vào việc tế tự.
Có họ có những người con gái đi lấy chồng, không có con, cúng tiền cúng
ruộng về họ mình. Họ nhận những ruộng ấy làm ruộng kỵ, rồi khi người con
gái chết được thờ tại nhà thờ họ, và ngày giỗ người con gái này do họ sẽ
cúng. ngày giỗ đó gọi là giỗ hậu họ.
Gia Từ
Gia từ tức là nhà thờ riêng của từng gia đình, và đây tức là nơi có bàn thờ
gia tiên của mỗi nhà. Chỉ những nhà giàu có mới có thể có riêng một ngôi
nhà thờ. Tại những gia đình bình thường, bàn thờ được thiết lập ngay tại nhà
ở, nhưng dù nghèo thế nào thì mỗi nhà cũng có một bàn thờ tổ tiên.
Cũng có những gia đình con thứ không phải cúng giỗ, lý ra không cần
phải có một bàn thờ, nhưng vì lòng thành kính đối với tổ tiên, người ta cũng
