314
315
bào màu quan lục. Quan ngũ phẩm mặc
Bổ phục Vân nhạn màu bảo lam, áo bào
làm bằng trừu thêu hoa. Quan lục phẩm
mặc Bổ phục Bạch nhàn màu ngọc lam, áo
làm bằng trừu bóng không thêu hoa.
Nam phương danh vật bị khảo chép:
“Mãng bào là áo Đại triều của các quan từ
tam phẩm trở lên, thêu hình mãng. Quan
chính nhất phẩm màu đồng hồng, tòng
nhất phẩm màu xanh, chính nhị phẩm
màu biếc, tòng nhị phẩm màu lục, chính
tam phẩm màu bảo lam, tòng tam phẩm
màu ngọc lam. Giao bào là áo Đại triều của
quan tứ phẩm, thêu hình giao long. Lam
bào là áo Đại triều của quan ngũ phẩm và lục phẩm, áo của quan ngũ
phẩm thêu thêm hoa. Hoa bào là áo vua ban cho các vị tam khôi. Lục bào
là áo vua ban cho tiến sĩ.”
(1)
Tại Trung Quốc, Mãng bào xuất
hiện từ thời Minh, được gọi là Mãng y
hoặc Mãng phục, nếu không được vua
đặc ban, bá quan không được sử dụng.
Vào thời Thanh, Mãng bào được sử
dụng làm Lễ phục cho hoàng tử, thân
vương và văn võ bá quan, phần nhiều
được dùng trong các dịp lễ tết lớn như
lễ Vạn Thọ, Tết Thượng nguyên và Tết
nguyên Đán v.v.
Khâm định Đại Thanh hội điển
cho biết: “Mãng bào, màu lam và màu
thạch thanh cho được tùy nghi sử dụng,
viền vàng. Thân vương, quận vương
thường dùng áo bào thêu 9 hình mãng.
1. (Việt) Nam phương danh vật bị khảo - Thượng - Phục dụng môn. Nguyên văn: 蟒袍：今三品以上大朝衣
繡蟒。正一銅紅，從一青，正二碧，從二綠，正三寶藍，從三玉藍。蛟袍：今四品以上朝衣繡蛟。
藍袍：今大品以上朝衣，五品加花。花袍：今三魁賜衣。綠袍：今进士賜衣
Chính
tòng tứ
phẩm
1 khỏa kiều bạc, hoa
vàng ở mặt trước và
sau, hai cánh chuồn
viền bọc vàng
1 bác sơn bạc; 2 khóa giản vàng; phía trước và
sau đều 1 hoa vàng; hai cánh chuồn viền bọc
vàng; 2 như ý bạc; 2 nhiễu tuyến bạc
Chính
tòng
ngũ
phẩm
1 khỏa kiều bạc, hoa
bạc ở mặt trước và
sau, hai cánh chuồn
viền bọc bạc
1 bác sơn bạc; 2 khóa giản bạc; phía trước và
sau đều 1 hoa bạc; hai cánh chuồn viền bọc
bạc; 2 như ý bạc; 2 nhiễu tuyến bạc
Chính
tòng
lục
phẩm
hoa bạc ở mặt trước
và sau, hai cánh
chuồn viền bọc bạc
Phía trước, sau đều có 1 hoa bạc; hai cánh
chuồn viền bọc bạc; 2 như ý bạc, 2 nhiễu tuyến
bạc
Chính
tòng
thất
phẩm
hoa bạc trước sau
đều 1 bông, hai
cánh chuồn viền
trơn
e. Bào phục
Quy chế Triều phục mũ Phốc Đầu
kết hợp với Bổ phục thời Lê Trung hưng
vẫn tiếp tục được áp dụng đối với các
chức quan ngũ, lục phẩm triều nguyễn.
Bên cạnh đó, quy chế triều nguyễn quy
định: các quan nhất, nhị, tam phẩm mặc
Mãng bào; quan tứ phẩm theo quy chế
năm 1804 mặc hoa bào, từ năm 1845 trở
về sau đổi sang mặc giao bào.
Về sắc phục của áo bào Đại Triều,
theo Hội điển, quy chế năm 1804 quy
định, áo bào Triều phục dành cho các
quan trên nhất phẩm là Mãng bào cổ
tròn màu tía, từ nhất phẩm trở xuống,
các màu xanh, lục, lam, đen cho được tùy
nghi. Quy chế này được sửa đổi vào năm
1845, lúc này các quan từ Tam phẩm trở lên đều mặc Mãng bào, trong
đó quan trên nhất phẩm mặc màu tía, quan chính nhất phẩm mặc màu
cổ đồng, tòng nhất phẩm mặc màu thiên thanh, chính nhị phẩm mặc
màu cam bích, tòng nhị phẩm mặc màu quan lục, chính tam phẩm mặc
màu bảo lam, tòng tam phẩm màu ngọc lam. Quan tứ phẩm mặc giao
Quan ngũ phẩm triều Nguyễn mặc
Triều phục. (Ảnh: Nguyễn Giang).
Võng cân, lưới bọc tóc, đai, hốt,
Hia. (BAVH).
Mãng bào rồng mây sóng nước dành cho
Hoàng tử triều Thanh (Thanh Hội Điển).
