Bây giờ thì chắc chắn là, mặc dù có những dẫn chứng trên, nhưng không
người nào vốn thường tự hào về cảm giác của mình có thể để đến sát ngày
phải trình bày mới chuẩn bị bài nói của mình. Nếu anh ta làm như vậy, trí
nhớ của anh ta sẽ, hoặc có thể sẽ chỉ hoạt động với một nửa tính hiệu quả có
thể của nó.
Dưới đây là một khám phá vô cùng bổ ích về cách quên. Các cuộc thí
nghiệm tâm lý đã luôn cho thấy rằng những gì chúng ta mới học được sẽ là
những thứ chúng ta quên nhanh hơn cả, chỉ trong khoảng tám ngày chứ
không phải trong vòng một tháng. Một tỷ lệ thật kinh ngạc. Vì vậy ngay
trước khi bạn đến một hội nghị kinh doanh hay một cuộc họp, hoặc một câu
lạc bộ, ngay trước khi bạn trình bày một bài diễn văn, hãy nhìn hết các số
liệu của bạn, nghĩ về các dẫn chứng và làm tươi mới lại trí nhớ của bạn.
Lincoln đã biết giá trị của việc luyện tập này nên đã áp dụng. Học giả
Edward Everett nói trước ông theo chương trình phát biểu tại Gettysburg.
Khi nhận thấy Everett gần kết thúc bài nói dài và trang trọng của mình,
Lincoln “trông hồi hộp thấy rõ, vì có một người khác đang nói và ông sẽ
nói sau người đó”. Vội vàng điều chỉnh thái độ của mình ông lấy bản sao từ
trong túi ra và lặng lẽ đọc để tự làm mới lại trí nhớ của mình.
Giáo sư William James giải thích bí mật của một trí nhớ tốt.
Ở trên đã nói nhiều về hai quy luật đầu tiên của việc nhớ. Bây giờ chúng
ta sẽ nói đến quy luật thứ ba, liên tưởng. Tuy nhiên liên tưởng là yếu tố
không thể thiếu được trong việc gợi nhớ lại. Trên thực tế, đó là lời giải thích
của bản thân trí nhớ. Giáo sư James nhận thấy: “Đầu óc của chúng ta về cơ
bản là một bộ máy liên tưởng... Giả sử tôi im lặng trong vài phút, sau đó nói
bằng giọng ra lệnh: “Hãy nhớ! Hãy hồi tưởng lại!”. Liệu trí não của tôi có
tuân theo mệnh lệnh đó và tái chế lại bất cứ hình ảnh rõ ràng nào trong quá
khứ? Tất nhiên là không. Chúng sẽ đứng ở khoảng trống và hỏi: “Bạn muốn
tôi nhớ điều gì?”. Nói ngắn gọn, là trí não chúng ta cần một sự gợi ý.
Nhưng nếu tôi nói hãy nhớ ngày sinh của mình, hãy nhớ bạn đã ăn sáng với
những món gì, hay nhớ các nốt trong gam nhạc; và sau đó đầu óc bạn sẽ
