Chúng ta trải nghiệm một điều gì đó. Rồi ta nhớ về chúng hơi
khác đi một chút vào vài ngày sau đó, như thể chúng vừa được thì
thầm vào tai ta và bị diễn giải sai đi. Rồi chúng ta lại kể cho ai đó
nghe về chuyện này và phải lấp vào một vài chỗ trống với sự thêm
thắt của riêng ta nhằm khiến cho mọi thứ trở nên hợp lý và rằng ta
không bị thần kinh. Và rồi ta lại bắt đầu tin vào những chỗ trống
được lấp đầy ấy, và vì thế mà ta cũng thuật lại y như thế vào lần kế
tiếp. Ngoại trừ việc nó không hề có thật, nên ta nhớ về nó không còn
đúng nữa. Và vào một đêm khuya nọ khoảng một năm sau đó khi ta
đã ngà ngà say và ta kể lại câu chuyện đó, thì ta lại thêm thắt một
chút nữa — được rồi, hãy thành thật nhé, chúng ta toàn bịa ra đến
một phần ba câu chuyện thôi. Nhưng rồi khi ta tỉnh táo lại vào tuần
kế tiếp, chúng ta không muốn tự thừa nhận rằng mình đúng là đồ
điêu toa bốc phét, cho nên là ta cứ thế mà tiếp tục với cái phiên bản
của câu chuyện được mở rộng và nồng nặc mùi cồn ấy. Và rồi vào
năm năm sau đó nữa, cái câu chuyện tuyệt đối chính xác, thề-trước-
Chúa, thề-trên-mộ-bà-mẹ-tôi, còn-thật-hơn-cả-thật nữa chỉ còn chính
xác có 50 phần trăm.
Tất cả chúng ta đều làm như thế. Bạn cũng thế. Mà tôi cũng thế.
Dù cho chúng ta có thật thà và tử tế đến đâu, chúng ta đều ở trong
tình trạng mãi mãi làm mê muội bản thân mình và cả những người
khác không vì mục đích nào khác ngoài việc trí óc của chúng ta được
thiết lập để trở nên có tính hiệu quả, chứ không phải là chính xác.
Mà không chỉ có những hồi ức của chúng ta mới thậm tệ thôi đâu,
não bộ của chúng ta còn hoạt động theo một cách thiên lệch vô cùng
khủng khiếp nữa kia.
Như thế nào á? Ờ, bộ não của chúng ta luôn cố gắng lý giải các sự
việc hiện tại dựa trên những điều mà ta đã tin tưởng và đã từng trải
nghiệm. Mọi mẩu thông tin đều được đánh giá dựa trên các giá trị và
kết luận mà ta đã có sẵn. Và kết quả là, não bộ của ta luôn luôn thiên
về những gì mà ta cảm thấy là đúng tại thời điểm đó. Vì thế khi mà ta
