Câu hỏi #2: Việc tôi sai có nghĩa là gì?
Rất nhiều người có thể đặt cho mình câu hỏi rằng liệu họ có sai hay
không, nhưng chỉ một số rất ít mới có thể tiến thêm một bước nữa và
thừa nhận rằng việc họ sai có nghĩa là gì. Đó là bởi vì ý nghĩa tiềm ẩn
đằng sau sai lầm của chúng ta thường rất đau đớn. Nó không chỉ đòi
hỏi việc ta phải đặt nghi vấn về các giá trị của mình, mà còn buộc ta
phải xét xem một giá trị trái ngược, khác biệt sẽ trông như thế nào.
Aristotle từng viết rằng, “Chỉ có một tâm trí được rèn luyện mới
có khả năng đón nhận một suy nghĩ mà không thừa nhận nó.” Việc có
thể nhìn nhận và đánh giá các giá trị khác nhau mà không cần thiết
phải áp dụng chúng có lẽ là kỹ năng chính yếu cần thiết trong việc
thay đổi cuộc đời một ai đó theo hướng có ý nghĩa.
Còn đối với người anh trai của bạn tôi, câu trả lời mà anh ta nên
đặt ra cho bản thân là, “Điều này có nghĩa là gì nếu như tôi đã sai về
đám cưới của em gái?” Thường thì câu trả lời dành cho một câu hỏi
như vậy là khá thẳng thắn (và giống như “Mình đúng thật là một
thằng khốn ích kỷ/bất an/tự yêu mình”). Nếu như anh ta đã sai, và
việc đính hôn của cô em gái là hoàn toàn bình thường và lành mạnh
và đáng chúc mừng, thì không có cách nào giải thích được cho thái độ
của anh ta hơn là bởi sự bất an và các giá trị hỗn loạn của anh ta. Anh
ta cho rằng mình biết được điều gì là tốt nhất cho cô em gái và rằng
cô ấy không thể tự mình đưa ra những quyết định quan trọng trong
cuộc sống; anh ta cho rằng mình có quyền và có trách nhiệm phải
quyết định thay em gái; anh ta đoan chắc rằng mình đã đúng và tất cả
những người khác hẳn đã sai.
Ngay cả một khi được làm sáng tỏ, dù cho là đối với ông anh trai
của cô bạn tôi hay là bản thân chúng ta, thật khó để thừa nhận về việc
tự cho mình đặc quyền như vậy. Nó sẽ khiến ta đau đớn. Vì thế mà
chỉ rất ít người đặt ra những câu hỏi khó khăn. Nhưng việc đề ra câu
