nhiều người miêu tả phần đời của họ trước chiến tranh như thể họ là
những con người hoàn toàn khác so với sau này: không biết ơn và
không trân trọng những người thân yêu của họ, lười biếng và chỉ biết
quan tâm tới những vấn đề vụn vặt, tự ban cho mình đặc quyền trước
những gì mà họ có được. Sau cuộc chiến họ cảm thấy tự tin hơn, chắc
chắn hơn về bản thân mình, biết ơn hơn, và không còn bối rối trước
những vấn đề tầm thường của cuộc sống và những phiền phức vặt
vãnh.
Hiển nhiên, những gì họ đã trải qua thật kinh khủng, và những
con người này chẳng vui vẻ gì khi phải nếm trải chúng hết. Rất nhiều
người trong số họ vẫn còn phải chịu đựng những vết thương tinh
thần do sự đả kích mà chiến tranh mang lại. Nhưng một số người đã
cố gắng lợi dụng những vết thương này và biến đổi bản thân họ theo
chiều hướng tích cực và mạnh mẽ.
Và họ không phải là những người duy nhất trải qua sự thay đổi
hoàn toàn ấy. Với rất nhiều người trong số chúng ta, thành tựu đáng
tự hào nhất của chúng ta đến từ những nghịch cảnh lớn nhất. Nỗi đau
của ta thường khiến cho ta trở nên mạnh mẽ hơn, kiên cường hơn,
vững vàng hơn. Những người chiến thắng căn bệnh ung thư, là một
ví dụ, cho biết rằng họ cảm thấy mạnh mẽ hơn và thấy biết ơn cuộc
sống hơn sau khi giành chiến thắng trong cuộc chiến giành giật sự
sống. Các quân nhân cho rằng họ có được sự kiên cường về mặt tinh
thần nhờ vào việc trải qua những hoàn cảnh hiểm nguy khi có mặt
trong vùng chiến.
Dabrowski biện luận rằng nỗi sợ hãi và lo lắng và buồn bã không
phải lúc nào cũng nhất thiết là trạng thái tinh thần không đáng mong
đợi và vô ích; thay vì thế, chúng thường đại diện cho sự đau đớn cần
thiết dẫn tới sự phát triển về mặt tinh thần. Và chối bỏ nỗi đau đó thì
cũng có nghĩa là ta đã chối bỏ những tiềm năng của mình. Giống như
việc một người cần phải trải qua những đau đớn thân thể mới mong
có được cơ bắp và xương cốt rắn chắc, một người cũng cần phải vượt
