46
CẨN THẬN VỚI ĐIỀU BẠN ƯỚC AO
Guồng quay cảm xúc
G
iả sử một ngày nào đó điện thoại reo lên: một giọng nói phấn khích cho
biết bạn vừa mới trúng xổ số trị giá 10 triệu đô la! Bạn sẽ cảm thấy ra sao?
Và bạn sẽ còn cảm thấy như vậy trong bao lâu? Một kịch bản khác: điện
thoại reo, và bạn hay tin người bạn thân nhất của bạn đã qua đời. Lần này,
bạn sẽ cảm thấy ra sao, và trong bao lâu?
Ở chương 40 (“Những nhà tiên tri dỏm: Ảo tưởng dự báo”), chúng ta đã
xem xét tính chính xác hạn chế của các dự đoán trong các lĩnh vực như
chính trị, kinh tế, và xã hội. Chúng ta đã kết luận rằng các chuyên gia tự
phong chẳng hữu ích hơn một cái máy dự báo ngẫu nhiên. Vậy thì, chuyển
sang một lĩnh vực mới: chúng ta có thể dự đoán cảm xúc của mình chính xác
đến đâu? Liệu chúng ta có phải là chuyên gia về chính mình hay không?
Liệu trúng xổ số có khiến chúng ta trở thành những người hạnh phúc nhất
trên đời trong những năm tiếp theo không? Nhà tâm lý học trường Harvard
Dan Gilbert nói rằng không. Ông đã nghiên cứu những người trúng xổ số và
phát hiện ra hiệu ứng hạnh phúc sẽ tan biến sau vài tháng. Tức là, một
khoảng thời gian không bao lâu sau khi nhận được số tiền lớn, bạn sẽ cảm
thấy thỏa mãn hoặc bất mãn y như trước khi trúng số. Ông gọi đó là “dự báo
cảm xúc”: chúng ta không có khả năng dự đoán chính xác những cảm xúc
của chính mình.
Nguyên bản tiếng Anh “hedonic treadmill” - một học thuyết trong tâm lý học, ám chỉ xu hướng con
người nhanh chóng trở lại trạng thái hạnh phúc ổn định sau những sự kiện tích cực hoặc tiêu cực hay
chuyển biến lớn trong cuộc đời họ.
