rất nhiều so với các chi nhánh lớn hơn ở đô thị. Thưa quý ông quý bà, tôi xin
giới thiệu định luật số nhỏ. Các ông bà vừa bị mắc bẫy.”
Định luật số nhỏ không phải là thứ mà chúng ta hiểu được ngay bằng trực
giác. Do đó mọi người - đặc biệt là nhà báo, nhà quản lý, và thành viên ban
quản trị - liên tiếp mắc vào cái bẫy này. Hãy xem xét một ví dụ cực điểm
sau. Thay vì tỷ lệ trộm cắp, hãy xem xét cân nặng trung bình của các nhân
viên thuộc một chi nhánh. Thay vì một ngàn cửa hàng, chúng ta chỉ chọn
hai: một chi nhánh rất lớn và một chi nhánh nhỏ. Cửa hàng lớn có một ngàn
nhân viên; cửa hàng nhỏ chỉ có hai người. Cân nặng trung bình tại cửa hàng
lớn gần bằng số cân nặng trung bình của dân số, giả sử vào khoảng 78
kilogram. Cho dù có ai đó được thuê mới hay bị sa thải, thì con số này cũng
sẽ không thay đổi nhiều. Khác với cửa hàng nhỏ: nếu người đồng nghiệp của
quản lý cửa hàng rất gầy hoặc rất béo, người này sẽ ảnh hưởng lớn đến cân
nặng trung bình.
Quay trở lại với vấn đề ăn cắp vặt. Giờ thì chúng ta đã hiểu vì sao một chi
nhánh càng nhỏ thì tỷ lệ trộm cắp lại dao động càng lớn - từ rất cao xuống
rất thấp. Dù vị chuyên gia tư vấn sắp xếp bảng biểu như thế nào, nếu bạn lên
danh sách tất cả tỷ lệ trộm cắp theo thứ tự quy mô, thì các cửa hàng nhỏ
cũng sẽ xuất hiện ở đáy bảng, các cửa hàng lớn sẽ nằm ở giữa bảng, còn đầu
bảng thì sao? Lại là các cửa hàng nhỏ. Do đó, kết luận của vị CEO là vô bổ,
nhưng ít nhất ông ta không cần thiết phải làm quá bằng cách lắp đặt hệ
thống bảo vệ cho các cửa hàng nhỏ.
Giả sử bạn đọc được câu chuyện sau trên báo: “Các công ty khởi nghiệp
thuê nhân viên thông minh hơn. Một nghiên cứu do Viện Nghiên cứu Không
cần thiết Quốc gia khởi xướng đã tính toán mức IQ trung bình tại các công
ty của Mỹ. Kết quả: các công ty khởi nghiệp tuyển dụng những người có IQ
cao.” Phản ứng ban đầu của bạn là gì? Hy vọng là một cái nhướng mày. Đây
là một ví dụ hoàn hảo của định luật số nhỏ. Các công ty khởi nghiệp có xu
hướng thuê ít người hơn. Do đó mức IQ trung bình sẽ dao động nhiều hơn
rất nhiều so với các doanh nghiệp lớn, khiến cho các công ty nhỏ (và mới)
đạt được mức điểm thấp nhất và cao nhất. Nghiên cứu của Viện Nghiên cứu
