78
BẠN LÚC NÀO CŨNG ĐÚNG
Bóp méo quá khứ
W
inston Smith, một nhân viên văn phòng ba mươi chín tuổi ẻo lả, ủ ê, làm
việc cho Bộ Sự thật. Công việc của anh ta là cập nhật những tài liệu và bài
báo cũ sao cho chúng khớp với những diễn biến mới. Công việc này rất quan
trọng. Sửa đổi lại quá khứ tạo ra ảo tưởng về tính xác thực và giúp chính phủ
đảm bảo quyền lực tuyệt đối.
Sự xuyên tạc lịch sử đó, như chúng ta được chứng kiến trong tác phẩm
kinh điển 1984 của George Orwell, vẫn tồn tại vững chắc trong thời buổi
hiện nay. Có lẽ điều này sẽ khiến bạn bị sốc, nhưng trong đầu bạn cũng có
một anh chàng Winston bé nhỏ đang viết nghệch ngoạc. Tệ hơn nữa: trong
khi trong tiểu thuyết của Orwell, anh chàng Winston miễn cưỡng làm việc
quần quật và cuối cùng nổi loạn để chống lại hệ thống, thì trong đầu bạn anh
ta làm việc cực kỳ năng suất và tuân thủ những ý nguyện và mục đích của
bạn. Anh ta sẽ không bao giờ đứng lên chống lại bạn. Anh ta biên tập các ký
ức của bạn dễ như bỡn thậm chí lịch lãm nữa, đến nỗi bạn còn không nhận
ra công việc anh ta làm. Vừa kín đáo vừa đáng tin cậy, anh chàng Winston
ấy loại bỏ những quan điểm nhầm lẫn, cũ kỹ của bạn. Chúng cứ thế biến mất
dần dần, và bạn bắt đầu tin rằng mình lúc nào cũng đúng.
Vào năm 1973, nhà khoa học chính trị Mỹ Gregory Markus yêu cầu ba
nghìn người chia sẻ quan điểm của họ về các vấn đề chính trị gây tranh cãi,
chẳng hạn như hợp pháp hóa các loại ma túy. Các câu trả lời của họ đi từ
“đồng ý hoàn toàn” đến “phản đối hoàn toàn”. Mười năm sau, ông phỏng
vấn họ một lần nữa về các chủ đề tương tự, đồng thời còn hỏi xem họ đã trả
