hay thay thế lốp xe cũ. (d) Tự thưởng cho mình một chuyến du thuyền xa xỉ.
Nếu bạn suy nghĩ như hầu hết mọi người, bạn sẽ chọn A, B, hoặc C.
Câu hỏi hai: bạn trúng xổ số được 20.000 đô la. Bạn sẽ làm gì với nó. Hãy
chọn các phương án A, B, c, hoặc D như trên. Hầu hết mọi người sẽ chọn C
hoặc D. Và hiển nhiên, với lựa chọn đó, họ đã mắc phải lỗi tư duy. Bạn có
đếm đi đếm lại thế nào cũng vậy cả; 20.000 đô la luôn là 20.000 đô la.
Chúng ta chứng kiến những ảo tưởng tương tự trong các sòng bạc. Một
người bạn của tôi đặt 1.000 đô la lên bàn cược, để rồi mất trắng. Khi được
hỏi về chuyện này, anh ta nói: “Tôi đâu có thực sự đánh cược một ngàn đô
la, tôi đã thắng được toàn bộ số tiền ấy trước đó đấy chứ.” “Nhưng nó là
cùng một số tiền!” “Với tôi thì không,” anh ta cười nói.
Chúng ta tiêu số tiền thắng được, nhặt được, hoặc được thừa kế một cách
hồ đồ hơn rất nhiều so với số tiền ta vất vả kiếm được. Nhà kinh tế học
Richard Thaler gọi hiện tượng này là hiệu ứng tiền chùa. Nó khiến chúng ta
mạo hiểm hơn, và cũng vì lý do này, nhiều người trúng xổ số cuối cùng lại
trở nên nghèo hơn sau khi họ lãnh giải. Câu nói cũ mèm “có được có thua”
là một cố gắng yếu ớt để giảm nhẹ những mất mát thực sự.
Thaler chia các sinh viên của ông ra làm hai nhóm. Nhóm đầu hay tin họ
vừa mới trúng 30 đô la và có thể chọn tham gia vào trò tung đồng xu như
sau: nếu là mặt sấp, họ sẽ trúng 9 đô la. Nếu là mặt ngửa, họ sẽ mất 9 đô la.
Bảy mươi phần trăm sinh viên lựa chọn làm thử. Nhóm hai hay tin là họ
không trúng gì cả, nhưng họ có thể chọn giữa nhận được 30 đô la hoặc tham
gia vào trò tung đồng xu giúp họ trúng 21 đô la nếu ra mặt ngửa và có 39 đô
la nếu ra mặt sấp. Nhóm hai phản ứng theo cách truyền thống hơn. Chỉ 43%
sẵn sàng đánh cược - mặc dù giá trị dự kiến cho cả hai lựa chọn là giống
nhau: 30 đô la.
Các chiến lược gia về quảng bá sản phẩm ý thức rõ sự hữu dụng của hiệu
ứng tiền chùa. Các trang cá cược trực tuyến “thưởng” cho bạn 100 đô la tín
dụng nếu bạn đăng ký tham gia. Các công ty thẻ tín dụng đưa ra khuyến mại
tương đương khi bạn điền vào tờ đăng ký. Các hãng hàng không tặng bạn
vài nghìn dặm bay nếu bạn gia nhập câu lạc bộ khách hàng thường xuyên
