88
BẠN KHÔNG HỀ BIẾT MÌNH ĐÃ BỎ QUA ĐIỀU GÌ
Ảo tưởng lưu tâm
Ở
một ngôi làng nhỏ miền Nam nước Anh, sau những trận mưa nặng hạt,
nước sông tràn bờ. Cảnh sát đã rào chắn khúc sông cạn, nơi lòng sông nông
mà xe cộ chạy qua, và hướng các phương tiện đi theo hướng khác. Khúc
sông tiếp tục bị phong tỏa trong hai tuần, nhưng mỗi ngày có ít nhất một
chiếc xe phóng qua biển cảnh báo và lao vào dòng nước xiết. Các tài xế tập
trung vào hệ thống định vị của xe đến mức không nhận ra những gì hiển
hiện trước mắt họ.
Quan sát trên là của hai nhà tâm lý học nhận thức Daniel Simons và
Christopher Chabris. Tại Harvard hồi thập niên 1990, họ quay phim hai
nhóm sinh viên chuyền bóng rổ qua lại. Một nhóm mặc áo phông đen, còn
nhóm kia phông trắng. Có thể xem đoạn clip ngắn “Ảo ảnh con khỉ
” trên
YouTube. (Hãy xem thử trước khi đọc tiếp). Trong video nói trên, người
xem được yêu cầu đếm số lần các cầu thủ mặc áo phông trắng chuyền bóng.
Cả hai đội đều di chuyển thành vòng tròn, chạy vào rồi chạy ra, chuyền qua
chuyền lại. Bỗng nhiên, ngay giữa đoạn băng, một chuyện kỳ lạ xảy ra: một
sinh viên đội lốt khỉ đột bước vào giữa phòng, tự đấm vào ngực mình, rồi
nhanh chóng biến mất. Cuối phim, người ta được hỏi liệu họ có nhận ra điều
gì đó bất thường hay không. Nửa số người xem lắc đầu ngạc nhiên. Khỉ đột
ư? Khỉ đột nào vậy?
The monkey business illusion.
