Do đó, hãy quên đi chuyện “não phải và não trái” mà các cuốn sách dạng
kim chỉ nam cố tỏ ra thông thái vẫn thường miêu tả. Sự khác nhau giữa tư
duy trực giác và tư duy lý trí quan trọng hơn nhiều. Cả hai đều có thể được
áp dụng một cách hợp lý. Tư duy trực giác vốn nhanh nhạy, tự phát, và giúp
tiết kiệm năng lượng. Tư duy lý trí thường chậm, khó khăn, và hao tổn năng
lượng (ở dạng đường trong máu). Không ai diễn tả điều này tốt hơn Daniel
Kahneman trong cuốn Tư duy nhanh và chậm.
Từ lúc tôi bắt đầu thu thập các lỗi nhận thức, người ta thường hỏi làm thế
nào tôi có thể sống mà không mắc sai lầm. Câu trả lời là: tôi không làm
được như vậy. Thực tế, tôi thậm chí còn không cố gắng làm điều đó. Như tất
cả mọi người khác, tôi đưa ra các quyết định trong chớp mắt không phải qua
con đường tư duy, mà là theo cảm xúc. Trong phần lớn trường hợp, tôi thay
câu hỏi, “Tôi nghĩ gì về chuyện này?” bằng “Tôi cảm thấy sao về chuyện
này?” Thẳng thắn mà nói, trù liệu và né tránh các lỗi ngụy biện là một công
việc hại não.
Để đơn giản hóa mọi chuyện, tôi đặt ra cho bản thân những quy tắc sau:
trong những trường hợp có thể gây ra các hậu quả lớn (ví dụ như các quyết
định cá nhân quan trọng hoặc quyết định kinh doanh), tôi cố gắng suy nghĩ
lý trí và sáng suốt hết mức có thể trước khi đưa ra lựa chọn. Tôi viết ra danh
sách các lỗi tư duy của mình, cẩn thận rà soát chúng, y như cách làm việc
của người phi công vậy. Tôi vẽ ra một sơ đồ cây quyết định, và dùng nó để
xem xét các quyết định quan trọng một cách kỹ càng. Trong các tình huống
không để lại hậu quả đáng kể (ví dụ như uống Pepsi loại thường hay loại ăn
kiêng, nước lọc thường hay nước lọc có ga), tôi quên đi lý trí tối ưu và để
trực giác quyết định. Suy nghĩ vốn rất mệt mỏi. Do đó, khi tác hại tiềm tàng
là không đáng kể, đừng hao tâm tổn trí; những sai lầm đó không gây ra
những mối nguy hại kéo dài cho bạn đâu. Sống như vậy bạn sẽ dễ chịu hơn.
Tự nhiên dường như không quan tâm liệu các quyết định của chúng ta có
hoàn hảo hay không, miễn là chúng ta xoay xở tồn tại được - và miễn là
chúng ta sẵn sàng để vận dụng lý trí ở thời điểm quyết định. Và có một lĩnh
vực khác nữa mà tôi cho phép trực giác của mình dẫn lối: những gì thuộc về
